کتاب مسخره بازی ها

نمایشنامه «مسخره‌بازی‌ها» نوشته تام استاپارد (۱۹۷۴) اثری هوشمندانه و شوخ‌طبعانه است که تاریخ، ادبیات و فلسفه را در هم می‌آمیزد. داستان در زوریخ و در خلال جنگ جهانی اول رخ می‌دهد و خاطرات هنری کار، یک مقام کنسولی بریتانیا، محور روایت است. کار مدعی است که با چهره‌های تاریخی و ادبی مهمی مانند جیمز جویس، ولادیمیر لنین و تریستان تزارا در تعامل بوده است، و این خاطرات غیرقابل اعتماد، زمینه‌ای برای بازی با تاریخ و حقیقت ایجاد می‌کنند. استاپارد در این نمایشنامه به مضامین هنر، حافظه، سیاست و تأثیر آن‌ها بر تجربه انسانی می‌پردازد و در عین حال ادای احترامی طنزآمیز به کتاب «اهمیت جدی بودن» اسکار وایلد دارد. داستان با روایت هنری کار مسن آغاز می‌شود که دوران جوانی خود در زوریخ را مرور می‌کند، زمانی که در تولید نمایشنامه وایلد نقش آلگرنون مونکریف را ایفا کرده است. خاطرات او پراکنده، متناقض و گاه سورئال‌اند؛ او ملاقات‌هایی با جویس، مشغول نوشتن «اولیس»، و تزارا، بنیانگذار جنبش دادا، به یاد می‌آورد و حضور لنین انقلابی نیز به روایت ابعادی سیاسی می‌بخشد. این شخصیت‌های تاریخی، با اغراق و طنز نمایش داده می‌شوند تا پوچی و ناموثقی خاطرات کار برجسته شود. یکی از محورهای اصلی نمایشنامه، ماهیت هنر و نقش هنرمند است. تزارا هنر را بی‌قید و شرط و بیانگر هرج و مرج می‌بیند، در حالی که کار، از طریق ارتباط با جویس، بر اهمیت ساختار و قصد در هنر تأکید می‌کند. این تقابل ایدئولوژیک، بازتاب‌دهنده بحث‌های گسترده‌ هنر در اوایل قرن بیستم است. محور دیگر، اعتبار حافظه است؛ خاطرات کار غیرقابل اعتمادند و تناقضات آن نشان می‌دهد که حافظه انسانی تحت تأثیر تعصبات شخصی و گذر زمان تغییر می‌کند و ثبت دقیق تاریخ را دشوار می‌سازد. همچنین تقاطع هنر و سیاست، از طریق فعالیت‌های انقلابی لنین و تلاش‌های هنری جویس و تزارا، نشان می‌دهد که هنر نمی‌تواند به طور کامل از فضای سیاسی جدا باشد و همواره با آن در تعامل است. شخصیت‌های اصلی شامل هنری کار، جیمز جویس، تریستان تزارا، ولادیمیر لنین و گوئندولن و سیسیلی کاروترز هستند. استاپارد با بهره‌گیری از دیالوگ‌های سریع، بازی با کلمات و تغییر نقش‌ها، ساختاری پویا و چندلایه ایجاد کرده که مخاطب را فعالانه با روایت درگیر می‌کند و ماهیت داستان‌سرایی و حقیقت تاریخی را به چالش می‌کشد. این نمایشنامه پس از انتشار با تحسین منتقدان روبرو شد و جایزه تونی بهترین نمایشنامه سال ۱۹۷۶ را دریافت کرد. اجراهای متعدد، از جمله برادوی ۲۰۱۸، نشان‌دهنده جذابیت پایدار آن است. منتقدان، توانایی استاپارد در ترکیب طنز و مضامین جدی و خلق اثری سرگرم‌کننده و تفکربرانگیز را ستوده‌اند.
در نتیجه، «مسخره‌بازی‌ها» نمونه‌ای برجسته از مهارت تام استاپارد در تلفیق ایده‌های پیچیده با روایت خلاقانه است. این نمایشنامه با کاوش در هنر، حافظه و سیاست، مخاطب را به تأمل در ماهیت تاریخ و نحوه تفسیر گذشته دعوت می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه خاطرات، هنر و کنش سیاسی در شکل‌دهی تجربه انسانی و درک ما از جهان تأثیر می‌گذارند.