دوران حکومت مغول (ایلخانی و ایلکانی) در ایران، دوران تغییرات چشمگیری برای تصوف بوده است. تعیین کامل سلسله ها، گوناگونی طریقت ها، تنوع اندیشه ها، برداشت های گوناگون از مبانی تصوف، رشد ادبیات صوفیانه، تالیف کتاب های متعدد درباره تصوف نظری و مراحل سیر و سلوک عرفانی، در کنار مناسبات سران صوفیه با ارباب سیاست، حکایت از تحولی عظیم در تصوف ایرانی داشت. نگارنده در کتاب حاضر، با رویکرد تاریخی، سیر تصوف در آذربایجان و رونق و اهمیت آن را در دروة مغول بررسی می کند. وی نخست ضمن بیان کلیاتی دربارة جغرافیای تاریخی آذربایجان و تاریخ سیاسی آن تا حملة مغول و میراث فکری و زبان مردم آذربایجان و پیشینة تصوف آن قبل از سلطة مغول به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آذربایجان عصر ایلخانی می پردازد. سپس به ویژگی های تصوف در آذربایجان، از سلطة مغول تا سقوط ایلکانیان، را بررسی و در ادامه عملکرد اجتماعی و فرهنگی متصوفه در دورة مغول را ارزیابی می کند.
کتاب تصوف در آذربایجان
علمی و فرهنگی