کتاب «فلسفهی اسلامی از الف تا ی» نوشتهی پیتر اس. گراف، مدخلی جامع و فشرده است که به معرفی و توضیح مفاهیم، شخصیتها، مکاتب و موضوعات کلیدی فلسفهی اسلامی میپردازد. ساختار کتاب بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است و هر واژه یا موضوع به صورت مستقل و مختصر شرح داده شده است. همچنین نویسنده علاوه بر معرفی فیلسوفان بزرگ اسلامی مانند ابنسینا، فارابی، غزالی، ابنرشد و ملاصدرا، به شرح مباحث و مفاهیم فلسفی اصلی مانند وجود، جوهر، ماهیت، عقل، نبوت و حکمت عملی میپردازد. هر کدام از این مفاهیم در قالبی روشن و مختصر تحلیل شده و جایگاه آنها در اندیشه اسلامی به خوبی تشریح شده است. البته کتاب نه تنها به تحلیل فلسفی مفاهیم میپردازد بلکه سعی میکند زمینه تاریخی و فرهنگی شکلگیری هر مکتب و نظریه را نیز توضیح دهد. این رویکرد به خواننده کمک میکند تا فلسفه اسلامی را نه صرفا به عنوان مجموعهای از نظریهها، بلکه به عنوان محصول تاریخی و فرهنگی درک کند. نویسنده همچنین به بررسی ارتباط فلسفهی اسلامی با دیگر رشتههای علوم اسلامی مانند کلام، تصوف و فقه توجه دارد و تفاوتها و اشتراکهای این حوزهها را با فلسفه روشن میکند. در بخشهایی از کتاب نیز، دیدگاههای معاصر دربارهی فلسفه اسلامی مطرح شده است که نشان میدهد فلسفهی اسلامی همچنان موضوعی زنده و پویا است و در گفتوگوهای فلسفی جهانی جایگاه مهمی دارد. از نظر زبان نوشتاری، کتاب، همانند هر کتاب مقدماتی، ساده و قابل فهم است و از اصطلاحات تخصصی به گونهای استفاده شده که خواننده غیرمتخصص نیز بتواند مطالب را دنبال کند. بنابراین، کتاب حاضر، برای مخاطبان گستردهای از جمله دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان عمومی به فلسفه و فرهنگ اسلامی قابل استفاده باشد. بدیهی است که از این کتاب نمیتوان انتظاری بررسی تفصیلی و جامع را داشت، اما برای کسانی که میخواهند با یک نگاه کلی و البته دقیق با فلسفه اسلامی آشنا شوند، اثری بینظیر است.
درباره پیتر اس گراف
پیتر اس گراف (Peter S. Groff)، استادیار فلسفه در دانشگاه باکنل، پنسیلوانیا است.