کتاب طراحی شهری فضا و جامعه

کتاب "طراحی شهری فضا و جامعه" نوشته‌ی علی مدنی پور، به بررسی روابط پیچیده‌ای میان فرم فیزیکی، زندگی اجتماعی و قدرت در شهرها می‌پردازد. مدنی پور استدلال می‌کند که طراحی شهری تنها به چیدمان ساختمان‌ها و خیابان‌ها محدود نمی‌شود؛ بلکه این فرآیند به شکل‌گیری، رقابت و تجربه فضا توسط گروه‌های اجتماعی مختلف نیز مربوط است. وی با استفاده از دیدگاه‌های نظری متنوع، از جغرافیای مارکسیستی و فمینیستی گرفته تا پدیدارشناسی، و ترکیب آن‌ها با مطالعات موردی از شهرهای مختلف اروپا و خاورمیانه، نشان می‌دهد که چگونه پیکربندی‌های فضایی می‌توانند بر تعاملات اجتماعی، شمولیت و طرد افراد تأثیر بگذارند. علی مدنی پور، استاد برنامه‌ریزی فضایی در دانشگاه نیوکاسل، به دلیل کارهای برجسته‌اش در زمینه نظریه اجتماعی فضا و برنامه‌ریزی مشارکتی شناخته می‌شود. در این کتاب، او تلاش می‌کند تا شکاف میان تحلیل‌های ساختاری فرم شهری و تجربیات زیسته ساکنان شهر را پر کند. به اعتقاد او، طراحی شهری باید به‌عنوان یک فرآیند اجتماعی و سیاسی درک شود که در آن روابط قدرت، معانی فرهنگی و رفتارهای روزمره به‌طور همزمان در تعامل‌اند.
مدنی پور در این بخش به بررسی نظریه‌های کلاسیک فضا، از جمله آثار لوفر و فوکو، و ارتباط آن‌ها با عمل طراحی شهری می‌پردازد. او همچنین مفهوم «عدالت فضایی» را معرفی می‌کند؛ مفهومی که به تحلیل چگونگی توزیع نابرابر فرصت‌ها و بارها در فرم‌های شهری می‌پردازد و چالش‌هایی را در مورد تأثیر طراحی بر برابری اجتماعی مطرح می‌کند.
**پویایی اجتماعی فرم شهری**
در این قسمت، مدنی پور به بررسی تعامل فضاهای عمومی و خصوصی با رفتارهای اجتماعی می‌پردازد. او نقش عناصر مختلفی مانند نشانه‌ها، لبه‌ها و گره‌ها را در شکل‌گیری هویت جمعی و حس مکان بررسی کرده و نشان می‌دهد که چگونه این فضاها می‌توانند احساس تعلق و ارتباط اجتماعی را تقویت یا تضعیف کنند.
**قدرت، سیاست و مشارکت**
مدنی پور در این بخش تأکید ویژه‌ای بر فرآیندهای تصمیم‌گیری طراحی شهری دارد. او به‌دقت تحلیل می‌کند که چه کسانی در این فرآیندها نقش دارند و چه گروه‌هایی از آن کنار گذاشته می‌شوند. با استفاده از مطالعه‌های موردی در پروژه‌های طراحی مشارکتی در ایران و اروپا، او چالش‌ها و مسائل مربوط به گنجاندن گروه‌های مختلف اجتماعی در فرآیند طراحی شهری را بررسی می‌کند.
**مطالعات موردی و کاربردها**
این قسمت شامل بررسی پروژه‌های خاص است. یکی از این پروژه‌ها، طرح‌های بازسازی در نیوکاسل است که نشان می‌دهد چگونه مداخلات طراحی می‌تواند روابط اجتماعی محلی را تغییر دهد. مدنی پور همچنین با مطالعه تطبیقی نواحی بازار در شهرهای خاورمیانه، شیوه‌های غیررسمی فضایی را به نمایش می‌گذارد که در آن‌ها کارکردهای اجتماعی و اقتصادی به‌طور مستقل از طراحی‌های رسمی شکل می‌گیرند.
کتاب "طراحی شهری فضا و جامعه" چارچوبی نظری و تجزیه و تحلیلی قوی برای درک طراحی شهری به‌عنوان یک فرآیند اجتماعی و سیاسی ارائه می‌دهد. ترکیب نظریه‌های علمی، تحقیقات تجربی و دغدغه‌های هنجاری مدنی پور، این کتاب را به منبعی ضروری برای دانشجویان و حرفه‌ای‌هایی تبدیل کرده است که به دنبال ایجاد فضاهای شهری عادلانه‌تر و فراگیرتر هستند.