سفینۀ بولونیا که اکنون در کتابخانۀ دانشگاه بولونیا در ایتالیا نگهداری می شود، سفینۀ بیاضی کهنی است که به احتمال بسیار در اواخر سدۀ هفتم هجری قمری و در جایی از آذربایجان قدیم گردآوری شده است. از بعضی از شاعران مذکور در سفینه پیش تر چیزی جز نام در دست نداشتیم و اکنون با انتشار سفینۀ بولونیا مأخذی کهن به منابع تاریخ ادبیات ایران اضافه می شود.
اهمیت اصلی سفینۀ بولونیا در درجۀ اول حفظ نام و شعر تنی چند از شاعران قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری آذربایجان است که پیش تر یا چیزی از آنها نمی دانستیم، یا آگاهی مان از زندگی و شعرشان اندکی بیش از دانستن نام بوده است. هرچه بر این گونه اطلاعات ما اضافه گردد وقوف بیشتری بر حیات ادبی آذربایجان می یابیم و در آینده بهتر قادر خواهیم بود تا وضعیت ادبی ایران را با عنایت به مراکز ادبی گوناگون در هر دوره روشن کنیم. همچنین با افزوده شدن پیکرۀ شعر سبک آذربایجانی، دامنۀ مطالعۀ این سبک را می توان در سطوح و پایه های مختلف گسترش داد و شناخت دقیق تری از فراز و فرود این سبک حاصل کرد. فایدۀ دیگری که از این سفینه عاید می شود دستیابی به ابیات بیشتر و ضبطهای بهتری از اشعار برخی شاعران است.
کتاب سفینه بولونیا
سخن
ایرج افشار
