کتاب لیبرالیسم حقوق طبیعی

همه ما به نوعی با موضوعاتی که چارتیه در این کتاب توضیح داده است به نحوی درگیر بوده­ایم و خیل کثیری از ما این موضوعات را به دلیل تحمیل نظم پیشینی و عادت، امری طبیعی می­دانیم و بسیاری از ما حتی آنها را بخشی از رفتار فردی و ضرورت بقا در جامعه می‌دانیم و عده کمی از ما نسبت به آنها با موضعی محکم برخورد می­کنند و خواهان تغییر مناسبات جامعه هستند. برای نمونه، چارتیه یک فصل از کتابش را به مساله دروغگویی، ریشه­ ها و مذموم بودن آن از نظرگاه حقوق طبیعی یا بخش دیگر را به مناسبات بین دانش­ آموز و مربیان اختصاص داده است. ممکن است ما نیز اعتراض ­هایی به نحوه تعیین نمره در دانشگاه و مدرسه داشته یا از ناعادلانه بودن روند بررسی صلاحیت­ها در مقاطع بالاتر احساس سرخوردگی کرده باشیم که حتی نویسنده این سطور نیز در زمره آنها است، اما بعید است درباره مبانی نمره­ دهی، آزادی عمل مربیان در تعیین نمره و اخلاق نمره­دهی قدری اندیشیده باشیم. از این نظر، چارتیه کارمان را آسان کرده و به جای همه ما بر ضوابط کنونی حاکم بر نمره ­دهی و تشخیص اصلح در بین دانش­آموزان و دانشجویان تاخته و طرحی نو درانداخته است.

چارتیه در این کتاب، دیدگاه ­های مهم ریچارد رورتی در نقد جنبش چپ، پیتر بینارت درباره نبرد با تروریسم و استفاده از زور در عرصه بین­ المللی برای تحقق هدف­های خوب و مارک مورفی در منطقی بودن تفکر سنتی درباره دولتگرایی را به صورت موشکافانه­ ای بررسی می­کند و با بدیل خود آنها را به چالش می­کشد. او در این راه از نتایج عملی حرف­های خود نیز غافل نمانده و در حین نقد رورتی، تاکید می­کند برای پیشگیری از قدرت گرفتن افرادی چون ترامپ در عرصه جهانی «. . . منتقدان ترامپ نیازی ندارند ادای او را دربیاورند. در عوض، آنها باید لیبرالیسم را دوباره فریاد بزنند- نه لیبرالیسم مستقر بلکه لیبرالیسم رادیکال راستین که پذیرای تجارت آزاد، مرزهای باز و منکر جنگ و سلطه است نه به عنوان هدایای قربانی­شده به جهانیان بلکه به عنوان منبع منفعت اشتراکی که هم آمریکایی­ها و هم کسانی که در این کره خاکی با آمریکایی­ها تعامل دارند را قدرتمند و تکریم می­کند.» همچنین، چارتیه همان­­طور که در جایی از کتاب به هیوم ارجاع داده است ما را به اندیشیدن در این جمله هیوم وامی­دارد که: «طراحی نهادها با فرومایگان بسی بهتر از پرهیزگاران است» و خودش در ادامه می­گوید: «. . . نه به این دلیل که بیشتر مردم فرومایه هستند (چراکه هیوم اصلا چنین باوری نداشت) بلکه جویندگان قدرت، فرومایه هستند و کاهش قدرت در دسترس فرومایگان نیز زایای رفاه و آزادی برای همگان است.» او یکسره با افرادی که در تقلای توجیه مداخله دولت در اقتصاد هستند سر سازگاری ندارد.