کتاب ذهن چینی

کتاب «ذهن شرقی» نوشته‌ی کریستوفر بولاس، روانکاو برجسته عصر حاضر یک بحث جذاب و چالش‌برانگیز در حوزه‌ی روانشناسی فرهنگی و روانکاوی است. خاستگاه این کتاب مجموعه درسگفتارهایی است که مقرر شد در سال ۲۰۱۰ در کره، پس از برگزاری توری در ژاپن در سال ۲۰۰۹ ارائه شود.
بولاس با استفاده از تجربیات و دانش خود در زمینه روانکاوی، به بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های میان شیوه‌های تفکر و ادراک در فرهنگ‌های شرقی و غربی می‌پردازد. بولاس از شیفتگی و تمایلات خود به اندیشه‌های استثنایی حکیمان شرقی امثال لی پو وانگ ری توفو و شعرای کره و ژاپن می‌گوید. در واقع هدف او سیاحت در ذهن شرقی است او در این کتاب که از سه بخش و ۱۳ فصل تشکیل‌شده است، به‌جای استفاده از عبارت کلی «ذهن شرقی»، تمرکز خود را بر «ذهن چینی» قرار می‌دهد و دلیل این انتخاب را وجود یک خط مشترک و وحدت فرهنگی در تاریخ چین می‌داند که بر اذهان مردم خاور دور حاکم بوده است. بولاس با بررسی تاریخی، نشان می‌دهد که تفکر شرقی به فرم‌هایی از اندیشه گرایش دارد که بر نظم مادرانه مبتنی‌اند، در‌حالی‌که تفکر غربی فرم‌های مبتنی بر نظم پدرانه را انعکاس می‌دهد. او «نظم مادرانه» را به فرم‌هایی از شناخت می‌داند که در مقام جنین، نوزاد و کودک نوپا تا پیش از اکتساب زبان به خود انتقال داده می‌شوند و «نظم پدرانه» را به مقولات ارتباطی وابسته به زبان مرتبط می‌داند.
بولاس توضیح می‌دهد که ذهن شرقی، به‌ویژه ذهن چینی، در فرم‌های پیشاکلامی یا غیرکلامی، تفکر و ارتباط را ترجیح می‌دهد و برای خلق تفاسیر ممکن است از زبان برای ساخت معنا استفاده کند و بیشتر تلویحی است تا تصریحی. در مقابل، ذهن غربی به‌دنبال تعاریف روشنی است که صریح باشند و به تفاسیر مختلف راه ندهند. بولاس بر این باور است که تفکر شرقی بر همبستگی مبتنی است، در‌حالی‌که منطق غربی کنایی یا دارای زمان خطی است. بولاس در کتاب خود تاکید می‌کند که این تمایزات به‌معنای تفاوت کلی بین شرق و غرب نیست، بلکه هر دو از بعضی جهات، اشتراکات فراوانی دارند. او معتقد است که هر دو منشعب از ذهنی واحدند و این وحدت اولیه پیوند مجدد دو ذهنیت را مهم‌تر می‌داند. بولاس با این نگاه، به‌دنبال ایجاد یک گفت‌وگوی جدی میان روانکاوان غربی و شرقی است تا از این طریق، با اقبال متخصصان بالینی غربی مواجه شود.
در مجموع کتاب «ذهن چینی» اثری است که به خوانندگان امکان می‌دهد تا با دیدگاه‌های متفاوتی از تفکر و شناخت آشنا شوند و به تأمل در‌مورد تأثیرات فرهنگی بر شیوه‌های تفکر و ادراک بپردازند. این کتاب برای کسانی که به روانشناسی فرهنگی، تفاوت‌های فرهنگی در تفکر و ادراک، و تأثیرات فرهنگ بر روانکاوی علاقه‌مند هستند، منبعی ارزشمند و مهم است.