کتاب فرهنگ و سیاست‌های فرهنگی در دوره رضاشاه

کتاب «فرهنگ و سیاست‌های فرهنگی در دروره رضاشاه: دولت پهلوی، بورژوازی جدید و خلق جامعه‌ای مدرن در ایران» به قلم مجموعه‌ای از نویسندگان، مجموعه‌ای از مقالات پژوهشی است که تلاش می‌کند چگونگی شکل‌گیری و سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در ایران را در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، به‌صورتی دقیق و چندوجهی بررسی کند. این مجموعه، با تکیه بر اسناد آرشیوی و تحلیل‌های میان‌رشته‌ای، فهم رایج از شاهنشاهی رضاشاه، به عنوان یک دیکتاتوری مطلق را به نقد کرده و نشان دهد که سیاست فرهنگی دولت پهلوی اول چگونه در تکوین جامعه‌ی مدرن ایران نقشی اساسی ایفا کرد. در ابتدای کتاب مقدمه‌ای به قلم ویراستاران طرح گشته است که چیستی و مسیر مباحث کتاب را توضیح می‌دهد و پس از آن مقالات مستقل از هر نویسنده، اما مربوط به هم، به موضوعات گوناگون می‌پردازند، از سیاست‌گذاری‌های آموزشی و نوسازی نظام حقوقی تا باز پروری نمادها و مناسک ملی، معماری، مطبوعات، سینما و نقش طبقه‌ی نوظهور بورژوا در گسترش فرهنگ نوین در ایران. هر فصل به‌صورت موردی وارد یک عرصه‌ی فرهنگی می‌شود و رابطه‌ی آن عرصه را با پروژه‌ی دولتی مدرنیزاسیون تبیین می‌کند. به طور کلی، محتوای کتاب را می‌توان در سه عنصر خلاصه کرد. اول، نگاهی دقیق به سازوکارهای دولتی ایجاد فرهنگ، شامل چگونگی قانون‌گذاری، نهادسازی و سیاست‌های آموزشی. دوم، توجه به نقش کنشگران غیردولتی، به‌ویژه نخبگان فرهنگی و طبقه‌ی نوظهور بورژوا، که نه صرفا تابع دولت، بلکه همکار و در مواردی هم منتقد آن بودند؛ و سوم، واکاوی عناصر نمایشی و نمادین مدرنیته (آرمان‌های شهری، نمادهای بصری، فرهنگ نمایشی و رسانه‌ها) که به بازسازی هویت ملی و شکل‌دهی به یک فضای عمومی جدید انجامید. این سه محور در مقالات مختلف کتاب بازتاب می‌یابند و تصویر نسبتا جامعی از تعامل دولت و جامعه در روند مدرن‌سازی ایران در دوران رضاشاه فراهم می‌آورند. همچنین تنوع موضوعی و بهره‌گیری از روش‌شناسی‌های مختلف در مقالات کتاب، استفاده‌ی متعدد و مکرر از منابع آرشیوی و شواهد تاریخی و رویکرد میان‌رشته‌ای در تحلیل‌ها- تاریخی، جامعه‌شناختی، فرهنگی و مطالعات رسانه‌ای- از نقاط قوت کتاب به شمار می‌آیند.