باید به یاد داشته باشیم که «گروه بزرگتر مالکیت جمعی چراگاه ها، آسیاها، سازه های آبیاری، ساختمانهای زراعی مشترک و غیره را نیز حفظ می کرد». عبادات جمعی نیز کاملا تحت نظارت گروه پدر تباری انجام می شد که فرد به آن تعلق داشت. آیین گذر از جوانی به بلوغ را با برگزاری مراسمی رسمی در حضور خویشان پدری جشن می گرفتند.
«مهمترین ساختار داخلی جامعه مدنی بود که جانشین نظامهای طایفه ای و قبیلهای پیشین شد». «گروه پدرتبار» در ساده ترین شکل خود چند ده خاندان گسترده را در بر می گرفت که خود را بر بنیاد نسب پدری مشترک از سه یا چهار نسل قبل معرفی می کردند. از نظر الگوهای اجتماعی و سازمانی، شاید مهمترین موضوعی که باید در نظر داشت تأثیر گروه پدر تبار بر جامعه ایران باشد.
از مدتها پیش از دوره اشکانی، خانواده واحد اصلی جامعه ایرانی بود. مجموعه ای از سازه ها و قیود اجتماعی میان ارکان خاندانهای ایرانی هم بستگی برقرار می کرد. نظام اقتصادی و رسوم اجتماعی مهم در کنار نظام دقیق حقوق و تعهدات به خاندان استحکام می بخشید. خاندان در آیین های پرستش جمعی مشارکت داشت که تمرکز آن بر «مهراب های محلی و کیش پرستش روان های نیاکان پدری» و نیز آیین های دینی ویژه بود. اموال خاندان مالکیت جمعی داشت و خاندان در فعالیت های مشترک وابسته به تولید و مصرف منابع همکاری داشت.
نشر نی
پروانه پورشریعتی
فرزان روز
