کتاب از دارالفنون تا امیرکبیر
نویسنده:
عباس عبدی ۱۳۳۵
معرفی کتاب از دارالفنون تا امیرکبیر
کتاب «تاریخ ایجاد و رشد دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)» نوشته‌ی عباس عبدی، کتابی است که افزون بر یک گاه‌شمار رویدادها به مداقه ی ژرف در نهاد علمی دانشگاهی در بستر تاریخ معاصر ایران است.
این پژوهش که بر اساس اسناد و مصاحبه‌های متعدد در پانزده فصل تدوین شده، مسیر پرفرازونشیب شکل‌گیری یکی از مهم‌ترین مراکز مهندسی کشور را از ریشه‌هایش در دارالفنون تا تبدیل شدن به یک دانشگاه تأثیرگذار روایت می‌کند.
از عمده بخش‌های مهم کتاب تحلیلی بر دوره‌ی بیست‌ساله‌ی نخست پلی‌تکنیک اختصاص دارد. دهه‌ی اول با رابطه‌ای سازنده میان دانشجویان و مدیریت دانشکده سپری می‌شود، اما دهه‌ی دوم، به‌ویژه از سال ۱۳۴۸ به بعد، سرآغاز تنش‌های صنفی و سیاسی است.
نویسنده نشان می‌دهد که این اعتراضات به تدریج ماهیتی کاملا سیاسی به خود گرفت تا جاییکه واکنش حکومت را برانگیخت، و اوضاع به حدی از کنترل خارج شد که شخص شاه مستقیما دستور برخورد با دانشجو را صادر کرد و حتی طرح تعطیلی کامل پلی‌تکنیک و تعلیق دانشجویان تا سال ۱۳۵۲ مطرح شد.
این دوره با اخراج بیش از پنجاه دانشجو و اعزام اجباری آن‌ها به سربازی، اخذ تعهد از حدود نود نفر، و زندانی و اعدام شدن شماری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان همراه بود. این تنش‌ها به فضای دانشگاهی نیز وارد شد چنانکه در سال ۱۳۵۲، اختلاف میان رئیس وقت دانشکده و استادان به اخراج دو استاد برق منجر شد که با تحریم کلاس‌ها از سوی دانشجویان و انحلال آن ترم تحصیلی پاسخ داده شد. به موازات این بحران‌ها، کتاب به حیات مستقل و پویای دانشجویی نیز می‌پردازد. سازمان صنفی، علی‌رغم تعطیلی رسمی به فعالیت‌های خود ادامه دادند. در همین دوران، دانشجویان مذهبی خط امامی با بودجه‌ی مردمی، مسجدی را در قلب دانشکده بنا کردند (۱۳۴۹ تا ۱۳۵۲) که نمادی از هویت مستقل و قدرتمند جریان دانشجویی آن زمان بود.
در نهایت، عباس عبدی، تاریخ دانشگاه را در چارچوب یک مسئله‌ی بزرگ‌تر قرار می‌دهد، چالش شکل‌گیری نهادهای مدرن و مستقل در ایران. وی با اشاره به تجربه‌ی دارالفنون که به دلیل عدم استقلال از حکومت دچار رکود شد، توضیح می‌دهد که پلی‌تکنیک نیز مسیری مشابه از تلاش برای کسب هویت و استقلال را طی کرده است. از این حیث، کتاب تلاش جدی دارد برای هویت‌بخشی به نهادی که دستاورد امروز آن، محصول کوشش‌ها، مقاومت‌ها و درایت‌های نسل‌های پیشین است و درک این تاریخ، برای حفظ و ارتقای جایگاه این دانشگاه در آینده ضروری است.
این پژوهش که بر اساس اسناد و مصاحبه‌های متعدد در پانزده فصل تدوین شده، مسیر پرفرازونشیب شکل‌گیری یکی از مهم‌ترین مراکز مهندسی کشور را از ریشه‌هایش در دارالفنون تا تبدیل شدن به یک دانشگاه تأثیرگذار روایت می‌کند.
از عمده بخش‌های مهم کتاب تحلیلی بر دوره‌ی بیست‌ساله‌ی نخست پلی‌تکنیک اختصاص دارد. دهه‌ی اول با رابطه‌ای سازنده میان دانشجویان و مدیریت دانشکده سپری می‌شود، اما دهه‌ی دوم، به‌ویژه از سال ۱۳۴۸ به بعد، سرآغاز تنش‌های صنفی و سیاسی است.
نویسنده نشان می‌دهد که این اعتراضات به تدریج ماهیتی کاملا سیاسی به خود گرفت تا جاییکه واکنش حکومت را برانگیخت، و اوضاع به حدی از کنترل خارج شد که شخص شاه مستقیما دستور برخورد با دانشجو را صادر کرد و حتی طرح تعطیلی کامل پلی‌تکنیک و تعلیق دانشجویان تا سال ۱۳۵۲ مطرح شد.
این دوره با اخراج بیش از پنجاه دانشجو و اعزام اجباری آن‌ها به سربازی، اخذ تعهد از حدود نود نفر، و زندانی و اعدام شدن شماری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان همراه بود. این تنش‌ها به فضای دانشگاهی نیز وارد شد چنانکه در سال ۱۳۵۲، اختلاف میان رئیس وقت دانشکده و استادان به اخراج دو استاد برق منجر شد که با تحریم کلاس‌ها از سوی دانشجویان و انحلال آن ترم تحصیلی پاسخ داده شد. به موازات این بحران‌ها، کتاب به حیات مستقل و پویای دانشجویی نیز می‌پردازد. سازمان صنفی، علی‌رغم تعطیلی رسمی به فعالیت‌های خود ادامه دادند. در همین دوران، دانشجویان مذهبی خط امامی با بودجه‌ی مردمی، مسجدی را در قلب دانشکده بنا کردند (۱۳۴۹ تا ۱۳۵۲) که نمادی از هویت مستقل و قدرتمند جریان دانشجویی آن زمان بود.
در نهایت، عباس عبدی، تاریخ دانشگاه را در چارچوب یک مسئله‌ی بزرگ‌تر قرار می‌دهد، چالش شکل‌گیری نهادهای مدرن و مستقل در ایران. وی با اشاره به تجربه‌ی دارالفنون که به دلیل عدم استقلال از حکومت دچار رکود شد، توضیح می‌دهد که پلی‌تکنیک نیز مسیری مشابه از تلاش برای کسب هویت و استقلال را طی کرده است. از این حیث، کتاب تلاش جدی دارد برای هویت‌بخشی به نهادی که دستاورد امروز آن، محصول کوشش‌ها، مقاومت‌ها و درایت‌های نسل‌های پیشین است و درک این تاریخ، برای حفظ و ارتقای جایگاه این دانشگاه در آینده ضروری است.
درباره عباس عبدی ۱۳۳۵
عبّاس عبدی (زادهٔ ۱ تیر ۱۳۳۵) فعال سیاسی-اجتماعی، پژوهشگر اجتماعی و روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب ایرانی است. وی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر تهران است و از رهبران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ و عضو شورای سردبیری روزنامه‌های سلام و صبح امروز و عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران اسلامی بوده است. عضویت در هیئت هفت نفره فارس، بخش اطلاعات خارجی دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، مسئول دفتر پژوهش‌های اجتماعی در معاونت سیاسی دادستان کل کشور، معاون فرهنگی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری و عضویت در انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران از دیگر سوابق وی است.
دسته بندی های کتاب از دارالفنون تا امیرکبیر
کتابهای مرتبط با کتاب از دارالفنون تا امیرکبیر
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب از دارالفنون تا امیرکبیر" ثبت می‌کند