کتاب ظهور اسلام

کتاب «برآمدن اسلام» نوشته‌ی وستا سرخوش کرتیس، اثری است که به بررسی یکی از مهم‌ترین دوره‌های گذار در تاریخ ایران می‌پردازد: فرآیند پیچیده‌ی تغییرات فرهنگی، دینی و سیاسی که از فروپاشی امپراتوری ساسانی تا تثبیت حکومت اسلامی را در بر می‌گیرد. نویسنده کتاب می‌کوشد تا با نگاهی فرهنگی، به تداوم‌ها و گسست‌های میان ایران پیش از اسلام و ایران اسلامی بپردازد.
کرتیس توجه ویژه ای به میراث ماندگار فرهنگ ساسانی دارد. او می نویسد با وجود فتح نظامی و تغییر دین رسمی، بسیاری از ساختارهای اداری، سنت‌های درباری، نمادهای هنری و حتی جهان‌بینی ایرانی، نه تنها از میان نرفت، بلکه در بطن تمدن جدید اسلامی جذب شد و به شکل‌گیری هویت فرهنگی منحصربه‌فرد ایران پس از اسلام کمک کرد. این کتاب به خوبی نشان می‌دهد که چگونه دیوان‌سالاری ساسانی، الگویی برای دستگاه خلافت شد و چگونه هنرمندان و صنعتگران ایرانی، سنت‌های هنری خود را با مضامین و نقوش اسلامی درآمیختند. کتاب همچنین به مسئله‌ی تغییر دین نیز با نگاهی ظریف و چندلایه می‌پردازد. کرتیس از یک تصویر ساده‌انگارانه از اسلام آوردن اجباری و سریع پرهیز می‌کند و در عوض، این فرآیند را به عنوان یک دگرگونی تدریجی و پیچیده به تصویر می‌کشد که در مناطق مختلف و در میان طبقات اجتماعی گوناگون، با سرعت و انگیزه‌های متفاوتی رخ داده است. او به مقاومت‌های فرهنگی و شورش‌های محلی که ریشه در باورهای قدیمی داشتند نیز اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آموزه‌های زرتشتی تا قرن‌ها پس از فتح اعراب، به حیات خود ادامه دادند.
کتاب همچنین به تحلیل شواهد باستان‌شناسی، به ویژه سکه‌ها و آثار هنری، می‌پردارد. کرتیس، که خود یک سکه‌شناس و متخصص هنر ایران باستان است، از این اسناد خاموش به قول خودش، برای بازسازی تاریخ فرهنگی آن دوره بهره می‌برد. برای مثال، او نشان می‌دهد که چگونه سکه‌های اعراب در دوره‌ی اولیه، همچنان از تصاویر و نمادهای پادشاهان ساسانی تقلید می‌کردند، که این خود گواهی بر تداوم نفوذ فرهنگی ایران است.
در نهایت، «برآمدن اسلام» یک تحلیل مناسب از دوره‌ی سرنوشت‌ساز در تاریخ ایران است. این کتاب برای خوانندگانی نوشته شده است که به دنبال درک ریشه‌های فرهنگی هویت ایرانی اسلامی هستند. وستا سرخوش کرتیس بصورت مستند مستند، نشان می‌دهد که تاریخ ایران، داستان یک گسست ناگهانی نیست، بلکه روایتی از تداوم میراث ایران باستان، در دوران اسلامی است.