خلیل ملکی تبریزی برای ما بیگانه ای آشناست. بیگانه بودنش در نگاه نخست سخنی غریب می نماید، چرا که در این سال ها حرف و سخن بسیار درباره اش گفته و شنیده ایم. سال هایی که نه تندی و درشتی، که بردباری و مدارا سکۀ رایج و پیمانۀ سنجش نیک و بد زمانه بوده اند. ملکی در این سال ها همواره با ما و سرآمد ما بوده است. راه و رسم او را در تمام این سال ها، چارۀ هر درد و مرهم هر زخمی انگاشته ایم تا به عیار و اعتبار همان سکۀ رایج و پیمانۀ سنجش، هرچه از او دور می شویم به ما نزدیک تر شود.
شاه بیت غزل زندگی اندوهبارش را چنان سروده ایم که هیچ اسارتی را برنمی تابید و اسیر توده نبود تا در چشم خطاپوشمان حقیقت دیگری پنهان بماند که توده را به صرف توده بودن، به صرف تهی دستی، کمال راستی و درستی پنداشته بود. گویی در سرسرای تاریخ، آیینه ای در غبار برابرش نهاده باشیم که در آن تصویری از او نه آن گونه که بود، که آن گونه که می انگاریم و می پنداریم نقش بسته باشد. آیینه ای شکسته به تاوان تندی و درشتی روزگار سپری شده که جز خاک و خاکستر پیامد دیگری بر جای ننهاده باشد. ما ملکی، این بانگ فروخفتۀ فرودستان را از آغاز تا پایان، آوای رسای هشدار بی پژواک چنین روزگاری انگاشته ایم. خورشید تابانی که بار دیگر سر برآورده است تا ظلمت برخاسته از تندی و درشتی خطاهای بی شمارمان را فروبکاهد و فکر و اندیشه مان را جلا و درخششی تازه بخشد. بی آنکه لختی درنگ کنیم و بیندیشیم و ببینیم آیا به راستی چنین است که می پنداریم یا اینکه ملکی تنها نجوای بیگانه ای آشنا، نجوای ازخودبیگانگی ماست که بار دیگر سر برافراشته است؟
کتاب میعاد در دوزخ
