امروزه مطالعات در حوزه ژانر به یکی از زمینه های اصلی تحقیقات ادبی جهان تبدیل شده اما در پژوهشهای ادبی فارسی زبانان تا کنون نقد ژانری به عنوان یک مکتب یا حتی رویکرد نقدی به طور جدی مطرح نشده است؛ نقدی که هم در بازتعریف و تحلیل تک تک انواع ادبی کاربرد داشته باشد و هم بتواند مسیر تازه ای را پیش روی محققان حوزه مطالعات تاریخ ادبی قرار دهد. تحقیق حاضر تنها نوشته در حوزه نظریه ژانر نیست و مطمئنا تنها کتاب هم نخواهد بود؛ اما ما امیدواریم بدین وسیله گامی هر چند کوتاه در راستای وارد کردن مطالعات ژانری به گفتمان ادبی فارسی زبانان برداشته باشیم تازگی موضوع و روش کتاب شاید در این باشد که برای نخستین بار است که علاوه بر مروری تاریخی بر مراحل تکوین و تطور نظریه ژانر نقش نظریه پردازان و منتقدان حوزه اسلامی هم در این میان روشن میشود هر کدام از فصلهای کتاب گنجایش آن را دارد که تبدیل به تحقیق مستقلی شود اما برای خواننده ای که بخواهد با سیر کلی تکوین و تطور «نظریه» و نیز محورهای اصلی آن آشنا شود این کتاب مناسب به نظر می رسد.
وقتی سخن از «نظریه» به میان می آید پرسشهایی درباره ماهیت ویژگیها و کارکردها به ذهن متبادر میشود ژانر چیست و کارکرد آن کدام است؟ ویژگیهای آن چیست؟ چه نسبتی با متغیرهای برون متنی دارد؟ رده بندی آثار ادبی بر چه اساسی انجام می گیرد؟ انواع ادبی کدامها هستند؟ تحولات ژانرها در ادوار تاریخی چگونه است؟ و از این قبیل ما سعی میکنیم مباحث هر فصل را با عنایت به پرسشهای فوق پیش ببریم بر این اساس کتاب در یک پیش گفتار یک مقدمه چهار ،بخش شانزده فصل و یک پیوست تنظیم شده است.
کتاب نظریه ژانر
هرمس