کتاب مقصد
نویسنده:
بهرام بیضایی
3
از
1
رأی
زودترین زمان ارسال:
18 تیر
٪15
68000
معرفی کتاب مقصد
کتاب «مقصد» نوشته‌ی بهرام بیضایی، فیلمنامه‌ای است که در سال ۱۳۷۵ نوشته و دو سال بعد، در ۱۳۷۷ توسط نشر روشنگران و مطالعات زنان منتشر شد؛ اثری که مانند بسیاری از پروژه‌های بلندپروازانه‌ی بیضایی، هرگز رنگ پرده‌ی سینما را ندید، اما همچنان در قامت یک متن مکتوب، عمقی فلسفی، اسطوره‌ای و زن‌محور دارد که آن را به یکی از نمونه‌های کم‌نظیر در ادبیات فیلمنامه‌نویسی فارسی بدل می‌کند.
در دل داستان، انسی زنی تنها و مظلوم را داریم که پس از مرگ شوهرش، در برابر سنت‌های تحمیلی و فشارهای خانواده‌ی شوهرش قرار می‌گیرد. برادرشوهر، بی‌هیچ توجهی به خواست و کرامت انسانی او، انسی را موظف می‌داند تا جسد همسرش را با یک نعش‌کش به گورستانی دورافتاده منتقل کند و همان‌جا، در خانه‌ای کنار قبرستان، اقامت گزیند؛ گویی تقدیری از پیش نوشته شده و تبعیدی بی‌پایان در انتظارش است. اما انسی، که در ظاهر قربانی است، در دل سفر به «مقصد»، صدای اعتراض و کنش‌گری‌اش را می‌یابد. اتحاد او با راننده‌ی نعش‌کش، نه‌فقط تلاشی برای رهایی، بلکه تجسمی از مقاومت در برابر ساختارهای سرکوبگر سنت و قدرت مردسالار است.
بیضایی با مهارت همیشگی‌اش، از دل یک موقعیت ساده‌ی دراماتیک، روایتی چندلایه و پرپیچ‌و‌خم بیرون می‌کشد. تصویر ابتدایی فیلمنامه کودکان زلزله‌زده یا جنگ‌زده‌ای که در خرابه‌ها به زنی پناه می‌برند پیش‌درآمدی است بر جهان روایی اثر که با عناصر آیینی، تصویرهای اسطوره‌ای و نشانه‌هایی از زخم‌های تاریخی منطقه آمیخته است. در پس ظاهر ساده‌ی روایت، استعاره‌ای از تبعید، جبر، و مقاومت شکل می‌گیرد؛ و «مقصد» نه‌تنها مکانی جغرافیایی، که استعاره‌ای از سرنوشت، هویت، و سرانجام انسان در جهانی بی‌رحم و متزلزل است.
اگرچه «مقصد» هیچ‌گاه به تصویر درنیامد، اما در جایگاه یک فیلمنامه‌ی ادبی، نمونه‌ای بارز از زبان تمثیلی، زن‌محوری، و پیوند روایت با اسطوره در سینمای ذهنی بیضایی است. این اثر، نه‌تنها برای پژوهشگران سینما، بلکه برای علاقه‌مندان به ادبیات نمایشی، یک تجربه‌ی مطالعاتی ارزشمند است؛ فیلمنامه‌ای که بر لبه‌ی واقعیت و خیال، فردیت و سرنوشت، ایستاده و به‌سان بسیاری از نوشته‌های بیضایی، ناتمام اما گویا باقی می‌ماند.
در دل داستان، انسی زنی تنها و مظلوم را داریم که پس از مرگ شوهرش، در برابر سنت‌های تحمیلی و فشارهای خانواده‌ی شوهرش قرار می‌گیرد. برادرشوهر، بی‌هیچ توجهی به خواست و کرامت انسانی او، انسی را موظف می‌داند تا جسد همسرش را با یک نعش‌کش به گورستانی دورافتاده منتقل کند و همان‌جا، در خانه‌ای کنار قبرستان، اقامت گزیند؛ گویی تقدیری از پیش نوشته شده و تبعیدی بی‌پایان در انتظارش است. اما انسی، که در ظاهر قربانی است، در دل سفر به «مقصد»، صدای اعتراض و کنش‌گری‌اش را می‌یابد. اتحاد او با راننده‌ی نعش‌کش، نه‌فقط تلاشی برای رهایی، بلکه تجسمی از مقاومت در برابر ساختارهای سرکوبگر سنت و قدرت مردسالار است.
بیضایی با مهارت همیشگی‌اش، از دل یک موقعیت ساده‌ی دراماتیک، روایتی چندلایه و پرپیچ‌و‌خم بیرون می‌کشد. تصویر ابتدایی فیلمنامه کودکان زلزله‌زده یا جنگ‌زده‌ای که در خرابه‌ها به زنی پناه می‌برند پیش‌درآمدی است بر جهان روایی اثر که با عناصر آیینی، تصویرهای اسطوره‌ای و نشانه‌هایی از زخم‌های تاریخی منطقه آمیخته است. در پس ظاهر ساده‌ی روایت، استعاره‌ای از تبعید، جبر، و مقاومت شکل می‌گیرد؛ و «مقصد» نه‌تنها مکانی جغرافیایی، که استعاره‌ای از سرنوشت، هویت، و سرانجام انسان در جهانی بی‌رحم و متزلزل است.
اگرچه «مقصد» هیچ‌گاه به تصویر درنیامد، اما در جایگاه یک فیلمنامه‌ی ادبی، نمونه‌ای بارز از زبان تمثیلی، زن‌محوری، و پیوند روایت با اسطوره در سینمای ذهنی بیضایی است. این اثر، نه‌تنها برای پژوهشگران سینما، بلکه برای علاقه‌مندان به ادبیات نمایشی، یک تجربه‌ی مطالعاتی ارزشمند است؛ فیلمنامه‌ای که بر لبه‌ی واقعیت و خیال، فردیت و سرنوشت، ایستاده و به‌سان بسیاری از نوشته‌های بیضایی، ناتمام اما گویا باقی می‌ماند.
درباره بهرام بیضایی
بهرام بیضایی (زاده ۵ دی‌ماه ۱۳۱۷ در تهران) کارگردان سینما و تئاتر و نمایشنامه نویس و فیلمنامه نویس و پژوهشگر ایرانی است.
بیضایی علاوه بر کارگردانی و نمایشنامه نویسی، در سینما عرصه‌های دیگری چون تدوین، ساخت عنوان بندی و تهیه کنندگی را هم تجربه کرده‌است.
وی کارگردان برخی از بهترین و ماندگارترین آثار سینمای تاریخ ایران است.چریکه تارا، مرگ یزدگرد، باشو غریبه کوچک، شاید وقتی دیگر، مسافران و سگ کشی از مهم‌ترین آثار وی هستند.
خانواده‌اش اهل کاشان و آن‌گونه که خود بیضایی نوشته در کار تعزیه بودند. او تحصیلات دانشگاهیش را در رشته ادبیات ناتمام گذاشت و در سال ۱۳۳۸ به استخدام اداره کل ثبت اسناد و املاک دماوند درآمد. در سال ۱۳۴۱ به اداره هنرهای دراماتیک که بعدها به اداره برنامه‌های تئاتر تغییر نام داد منتقل شد. در سال ۱۳۴۴ با منیراعظم رامین فر ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه فرزند به نام‌های نیلوفر متولد ۱۳۴۵، ارژنگ متولد ۱۳۴۶ (فوت شده در صد روزگی) و نگار متولد ۱۳۵۱ می‌باشد. او یکی از پایه گذاران و اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۴۷ بود که درسال ۱۳۵۷ از آن کانون کناره گیری کرد. در سال ۱۳۴۸ به عنوان استاد مدعو با دانشگاه تهران همکاری کرد. در سال ۱۳۵۲ از اداره برنامه‌های تئاتر به دانشگاه تهران به عنوان استادیار تمام وقت نمایش دانشکده هنرهای زیبا و مدیریت رشته هنرهای نمایشی انتقال یافت. در سال ۱۳۶۰ پس از بیست سال کار دولتی از دانشگاه تهران اخراج شد. در سالهای ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ خانواده‌اش از ایران مهاجرت کردند. در سال ۱۳۶۵ پدرش استاد نعمت الله(ذکایی)بیضایی مرحوم شد. او در سال ۱۳۷۱ با مژده شمسایی ازدواج کرد. فرزند آخرش نیاسان در سال ۱۳۷۴ متولد شد و مادرش نیره موافق در سال ۱۳۸۰ وفات یافت.
فعالیت سینمایی را با فیلم‌برداری یک فیلم هشت میلیمتری چهار دقیقه‌ای سیاه و سفید در سال ۱۳۴۱ آغاز کرد. پس از ساخت فیلم کوتاه «عموسبیلو» در سال ۱۳۴۹، اولین فیلم بلندش رگبار را در سال ۱۳۵۰ ساخت. چریکه تارا و مرگ یزدگرد فیلمهایی که او در سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۶۰ ساخت تاکنون در محاق توقیف می‌باشند. او در سالهای پیش و پس از انقلاب برای ساختن فیلم‌های خود با مشکلات و سنگ اندازی‌های بسیاری روبرو بوده‌است. او تا کنون ۹ فیلم بلند و ۴ فیلم کوتاه ساخته‌است و آخرین فیلمی که از او پس از ۱۰ سال به نمایش عمومی درآمد سگ کشی (۱۳۸۰) بود که با استقبال گسترده منتقدان و مردم روبرو شد.
بیضایی علاوه بر کارگردانی و نمایشنامه نویسی، در سینما عرصه‌های دیگری چون تدوین، ساخت عنوان بندی و تهیه کنندگی را هم تجربه کرده‌است.
وی کارگردان برخی از بهترین و ماندگارترین آثار سینمای تاریخ ایران است.چریکه تارا، مرگ یزدگرد، باشو غریبه کوچک، شاید وقتی دیگر، مسافران و سگ کشی از مهم‌ترین آثار وی هستند.
خانواده‌اش اهل کاشان و آن‌گونه که خود بیضایی نوشته در کار تعزیه بودند. او تحصیلات دانشگاهیش را در رشته ادبیات ناتمام گذاشت و در سال ۱۳۳۸ به استخدام اداره کل ثبت اسناد و املاک دماوند درآمد. در سال ۱۳۴۱ به اداره هنرهای دراماتیک که بعدها به اداره برنامه‌های تئاتر تغییر نام داد منتقل شد. در سال ۱۳۴۴ با منیراعظم رامین فر ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه فرزند به نام‌های نیلوفر متولد ۱۳۴۵، ارژنگ متولد ۱۳۴۶ (فوت شده در صد روزگی) و نگار متولد ۱۳۵۱ می‌باشد. او یکی از پایه گذاران و اعضای اصلی کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۴۷ بود که درسال ۱۳۵۷ از آن کانون کناره گیری کرد. در سال ۱۳۴۸ به عنوان استاد مدعو با دانشگاه تهران همکاری کرد. در سال ۱۳۵۲ از اداره برنامه‌های تئاتر به دانشگاه تهران به عنوان استادیار تمام وقت نمایش دانشکده هنرهای زیبا و مدیریت رشته هنرهای نمایشی انتقال یافت. در سال ۱۳۶۰ پس از بیست سال کار دولتی از دانشگاه تهران اخراج شد. در سالهای ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ خانواده‌اش از ایران مهاجرت کردند. در سال ۱۳۶۵ پدرش استاد نعمت الله(ذکایی)بیضایی مرحوم شد. او در سال ۱۳۷۱ با مژده شمسایی ازدواج کرد. فرزند آخرش نیاسان در سال ۱۳۷۴ متولد شد و مادرش نیره موافق در سال ۱۳۸۰ وفات یافت.
فعالیت سینمایی را با فیلم‌برداری یک فیلم هشت میلیمتری چهار دقیقه‌ای سیاه و سفید در سال ۱۳۴۱ آغاز کرد. پس از ساخت فیلم کوتاه «عموسبیلو» در سال ۱۳۴۹، اولین فیلم بلندش رگبار را در سال ۱۳۵۰ ساخت. چریکه تارا و مرگ یزدگرد فیلمهایی که او در سالهای ۱۳۵۷ و ۱۳۶۰ ساخت تاکنون در محاق توقیف می‌باشند. او در سالهای پیش و پس از انقلاب برای ساختن فیلم‌های خود با مشکلات و سنگ اندازی‌های بسیاری روبرو بوده‌است. او تا کنون ۹ فیلم بلند و ۴ فیلم کوتاه ساخته‌است و آخرین فیلمی که از او پس از ۱۰ سال به نمایش عمومی درآمد سگ کشی (۱۳۸۰) بود که با استقبال گسترده منتقدان و مردم روبرو شد.
دسته بندی های کتاب مقصد
مقالات مرتبط با کتاب مقصد
نمایشنامه های ضروری برای علاقه مندان به بازیگری
ادامه مقالهکتابهای مرتبط با کتاب مقصد
نظر کاربران در مورد "کتاب مقصد"
1 نظر تا این لحظه ثبت شده است
1 نظر تا این لحظه ثبت شده است
جالب بود ، پیشنهاد میدم
1401/02/24
|
توسطکاربر سایت
1
|
پاسخ ها