کتاب سیر و صور نقاشی‏ ایران

کتاب «سیری در هنر ایران» که به سرپرستی آرتور اپهام پوپ و فلیس آکرمن نوشته شده است، مجموعه‌ای بی‌نظیر در تاریخ‌نگاری هنر ایران از دوران ماقبل تاریخ تا دوران معاصر است. این اثر در قالب ۱۸ جلد مجزا منتشر شده و برای نخستین‌بار بین سال‌های ۱۹۳۸ و ۱۹۳۹ توسط انتشارات آکسفورد دانشگاه منتشر گردید. 15 جلد از این اثر به فارسی توسط انتشارات علمی فرهنگی منتشر شده است. به طور کلی، هدف اصلی این مجموعه مجلدات ارائه مطالعه‌ای همه‌جانبه بر جنبه‌های مختلف هنر و معماری ایرانی در گستره‌ای بیش از دو هزار سال است که تا امروز به‌عنوان مرجعی بی‌بدیل در پژوهش‌های دانشگاهی و موزه‌ای شناخته می‌شود. مباحث کتاب از ماقبل تاریخ ایران آغاز می‌شود و به‌طور پیوسته تا اوایل قرن بیستم (دوران پهلوی اول) پیش می‌رود. نویسندگان در هر جلد با زبانی روان و درجهت تحلیل استدلالی، تحول هنر ایران را در قالب زیرشاخه‌های مشخص هنری مورد بررسی قرار داده‌اند. این گستره‌‌ی تاریخی-موضوعی، امکان ردیابی تأثیرات تاریخی، اجتماعی و سیاسی بر هنر ایرانی را فراهم می‌آورد. جلدهای اول تا ششم به ترتیب به این دوره‌ها اختصاص دارند: جلد اول: هنر پیش از هخامنشی و هخامنشی تا دوره اشکانی؛ جلد دوم: دوره ساسانی؛ جلد سوم: معماری ایران باستان و اسلامی؛ جلد چهارم: هنر سفال و کاشی، خوشنویسی و سنگ‌نگاره؛ جلد پنجم: هنر کتاب‌آرایی (مینیاتور)، منسوجات و پارچه؛ و جلد ششم: فرش، فلزکاری و صنایع دستی خرد. در هر یک از این جلدها، نویسندگان با تکیه بر اسناد باستان‌شناسی، شواهد مکتوب و تحلیل‌های استدلالی ساختار هنری و عملکرد اجتماعی آثار را واکاوی می‌کنند. مجلدات اول تا ششم صرفا شامل «متن» است و عاری از تصاویر است. در مقابل، مجلدات هفتم تا دوازدهم شامل «تصاویر» است که در آن در آن بیش از 2100 تصویر خطی (line drawings) و حدود 3700 فتوگرافی (عکس‌های سیاه‌وسفید) منتشر شده است. این جلدها طرح‌ها، پلان‌ها، نماها و جزئیات تزئینی بناها و آثار هنری را با وضوح بالا نمایش می‌دهند تا خواننده بتواند با دقت بیشتری به تحلیل ساختاری و زیبایی‌شناختی آثار بپردازد. در نهایت، جلدهای سیزدهم تا پانزدهم «ضمائم» هستند که شامل دو بخش اصلی است: جلد سیزدهم الحاقیه، با متن نشست چهارمین کنگره بین‌المللی هنر و باستان‌شناسی ایران (آوریل ۱۹۶۰) و جلد چهاردهم، متن مقالات جدید درباره‌ی هنر ایران، از سال ۱۹۳۸ تا ۱۹۶۰، و جلد پانزدهم فهرست کتاب‌شناسی هنر پیش از اسلام تا ۱۹۳۸ به‌علاوه منابع تکمیلی پس از آن. این ضمائم مرجع جامعی برای پیگیری پژوهش‌های مرتبط با هنر ایرانی فراهم می‌آورد.