کتاب اندیشه های شاخص در تاریخ تفکر اجتماعی

کتاب «اندیشه‌های شاخص در تاریخ تفکر اجتماعی» نوشته‌ی فسولت و. ایسایف، اثری آموزشی است که به بررسی تحولات اندیشه‌ی اجتماعی از دوران اولیه انسان‌ها تا زمان معاصر می‌پردازد. کتاب ساختار تحلیلی منسجمی دارد و از مباحث اولیه تا زمان مدرن امروز را مورد بحث قرار داده است. این رویکرد خطی به خواننده کمک می‌کند تا سیر تحول اندیشه‌ی اجتماعی را به‌خوبی دنبال کند. نویسنده در ابتدا نشان می‌دهد که حتی در جوامع ابتدایی و قبیله‌ای انسان‌ها، اگر چه نوشتار منسجمی از آن‌ها وجود نداشته باشد، به شکلی نظام‌مند درباره‌ی سازمان اجتماعی فکر می‌کردند و این تفکر پایه‌ای برای شکل‌گیری اندیشه اجتماعی بعدی بوده است. در ادامه، نویسنده به بررسی اندیشه‌‌های اجتماعی در تمدن‌های باستانی، عقل‌گرایی یونانی-رومی و نقش ادیان اولیه و همچنین مسحیت پرداخته که چگونه در شکل‌گیری مفاهیم اجتماعی تأثیرگذار بوده‌اند. پس از آن، تأثیرات اصلاحات دینی (پروتستانتیسم) مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ اصلاحاتی که فضای فکری جدیدی برای بحث درباره‌ی طبیعت جامعه پدید آوردند. در ادامه، کتاب نظریه‌پردازانی را معرفی می‌کند که ایده‌ی قرارداد اجتماعی را مطرح کرده‌اند، به‌ویژه رابرت اوون، که با طرح تجربی جوامع، تلاش کرد تا مفاهیم عدالت اجتماعی و اقتصادی را مطرح کند. اگرچه این تجربه ناکام ماند، اما ایده‌ای مسالمت‌آمیز از سوسیالیسم را ارائه داد. در مسیر بررسی تحولات مدرن، نویسنده به شکل‌گیری جامعه‌شناسی به‌عنوان یک رشته‌ی علمی اشاره می‌کند: روندی که با کاربرد روش‌های علوم طبیعی برای تحلیل جامعه همراه بود. مسئله‌ی مهم در این میان این بود که آیا جامعه صرفا تجمعی از افراد است یا واقعیتی منسجم و مستقل؛ دیدگاهی که جامعه‌شناسان آمریکایی (رویکرد فردگرا) را از جامعه‌شناسان اروپایی (واقع‌گرایی اجتماعی) جدا می‌کرد. نهایتا ماکس‌ وبر در این رقابت، به واسطه‌ی جامعه‌شناسی تحلیلی خود، شخصیتی برجسته شد. قابل توجه است که کتاب همچنین حوزه‌های دیگر اندیشه‌های اجتماعی را بررسی می‌کند، شامل اندیشه‌ی اجتماعی اسلامی، اندیشه‌ی عامیانه در اروپا در نیمه‌ی اول قرن بیستم و نیز اندیشه‌ی اجتماعی رایج در آمریکا در زمان معاصر.