کتاب شهر

کتاب «شهر» نوشته‌ی فیل هوبارد که در ویرایش دوم خود در سال ۲۰۱۸ توسط انتشارات راتلج منتشر شده، اثری در حوزه جغرافیای انسانی و مطالعات شهری است. این کتاب مقدمه‌ای انتقادی و روشن درباره مفهوم‌سازی «شهر» و تجربه زیست شهری است و تلاش می‌کند هم‌زمان ابعاد نظری، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی شهر را بازنمایی کند. هوبارد به‌جای ارائه یک تعریف یکپارچه و ساده از «شهر»، آن را عرصه‌ای پیچیده، چندوجهی و همواره مورد مناقشه نشان می‌دهد که در آن نظریه‌های گوناگون با یکدیگر تلاقی و تضاد پیدا می‌کنند. کتاب از ابتدای خود با مرور مسئله‌ی شهری و تاریخ شکل‌گیری شهرها آغاز می‌کند و سپس به موضوعات کلیدی همچون جداسازی فضایی و نابرابری‌های طبقاتی، قومی و نژادی می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه تقسیم‌بندی‌های اجتماعی در معماری و سازمان فضایی شهرها تثبیت می‌شوند. در ادامه، هوبارد جهانی‌شدن و جریان‌های سرمایه، مهاجرت و اطلاعات را بررسی می‌کند و توضیح می‌دهد چگونه این فرایندها شهرها را به هم پیوند داده و در عین حال تفاوت‌ها و تنش‌های جدیدی ایجاد می‌کنند. او همچنین به شهرهای پسااستعماری و فوق‌متنوع می‌پردازد که میراث استعمار و کثرت فرهنگی، زندگی روزمره و نظریه‌پردازی شهری را شکل داده‌اند. یکی از نقاط برجسته‌ی کتاب پرداختن به رویکردهای انتقادی است. هوبارد از نظریه فمینیستی برای توضیح نقش جنسیت در تجربه‌ی شهری بهره می‌گیرد و نشان می‌دهد زنان چگونه به شکل متفاوتی با فضا مواجه می‌شوند. او همچنین با نظریه کوئیر، پرسش‌هایی درباره جنسیت، میل و هنجارهای اجتماعی در جغرافیای شهری طرح می‌کند. بخش دیگری از کتاب به بازنمایی شهر در رسانه‌ها و تصاویر اختصاص دارد؛ جایی که شهر نه فقط به‌عنوان مکان زیسته بلکه به‌مثابه تصویری ذهنی و فرهنگی بازتولید می‌شود. فناوری و شهرهای «پساانسانی» نیز موضوعی مهم در کتاب است: از شهرهای هوشمند تا مسئله نظارت دیجیتال و تأثیرات فناوری بر زیست روزمره. در نهایت، نویسنده به تجربه‌ی بدنی و حسی زندگی شهری توجه می‌کند و نشان می‌دهد چگونه بدن‌ها و روال‌های روزانه شکل‌دهنده‌ی درک ما از شهر هستند. هوبارد در این اثر تأکید دارد که «شهر» نه یک واقعیت یک‌دست، بلکه پدیده‌ای متکثر و پر از تنش است. او با رویکردی انتقادی می‌کوشد نشان دهد که هیچ مطالعه‌ی شهری‌ای نمی‌تواند بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی، نژادی، تاریخی و فرهنگی معتبر باشد. سبک نوشتار او روشن و ساختارمند است، هرچند برخی فصل‌ها به دلیل گستردگی موضوعات عمق کمتری دارند و بخش‌هایی مانند نظریه‌های رسانه‌ای یا پساانسانی ممکن است برای خوانندگان تازه‌کار دشوار باشند. با این حال، مثال‌های عینی، مطالعات موردی و تصاویر، متن را زنده و قابل فهم کرده‌اند.
در جمع‌بندی، «شهر» کتابی ارزشمند برای دانشجویان و علاقه‌مندان به جغرافیای شهری است که تصویری چندجانبه از زندگی شهری معاصر ارائه می‌دهد. اگرچه کتاب به دلیل وسعت پوشش، در برخی زمینه‌ها نیازمند منابع تکمیلی است، اما وضوح، جامعیت و نگاه انتقادی آن را به منبعی معتبر و الهام‌بخش بدل کرده است. هوبارد با این اثر یادآور می‌شود که درک شهر تنها در گرو نظریه‌های کلاسیک نیست، بلکه باید از منظرهای فمینیستی، کوئیر، پسااستعماری و فناورانه نیز بازاندیشی شود. این کتاب خواننده را به تأمل درباره معنای شهر در جهان امروز و امکان‌های پیش‌روی آن فرا می‌خواند و به همین دلیل جایگاه ویژه‌ای در ادبیات معاصر مطالعات شهری دارد.