کتاب خانه

کتاب «خانه: نمایشنامه برای سه اتاق و یک پشت‌بام» نوشته نغمه ثمینی، یکی از آثار برجسته تئاتر معاصر ایران است که در سال ۱۳۹۳ توسط نشر نی منتشر شده است. این نمایشنامه با ساختاری نوآورانه و زبانی تمثیلی، به پیچیدگی روابط انسانی و بحران‌های هویتی درون خانواده می‌پردازد.
نمایشنامه در چهار بخش اصلی با عناوین «اتاق خواب»، «آشپزخانه»، «حمام» و «پشت‌بام» تنظیم شده است. هر بخش نمادی از فضای خاص خانه و وضعیت روانی و اجتماعی شخصیت‌هاست. خانه در این اثر نه تنها به عنوان یک مکان فیزیکی، بلکه به مثابه شخصیتی زنده و موثر در پیشبرد روایت ایفای نقش می‌کند. این ساختار به مخاطب اجازه می‌دهد تا همزمان با آشنایی جداگانه با هر بخش و شخصیت‌ها، پیوندهای درونی و ارتباطات پیچیده آنان را درک کند.
شخصیت‌های اصلی نمایشنامه هفت نفر هستند: آزاد (پدر)، رویا (مادر)، هامون (پسر بزرگ)، ماهان (پسر میانی)، پرنیان (دختر کوچک‌تر) و زن و مرد دیگر. این شخصیت‌ها نمایانگر اقشار و طبقات مختلف جامعه ایرانی‌اند که هر کدام در مواجهه با چالش‌های خاص هویتی، تعلق و تنهایی قرار دارند. ثمینی از طریق این شخصیت‌ها به کنکاش عمیقی در رابطه فرد با جمع و بحران‌های هویتی می‌پردازد.
زبان نمایشنامه ساده ولی پرمعناست و با بهره‌گیری از تکنیک‌های مدرن دراماتورژی، تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌ها را ممکن می‌سازد. این رویکرد باعث می‌شود مخاطب بتواند به دنیای درونی شخصیت‌ها نزدیک شود و تجربه‌ای عمیق‌تر از موضوعات مطرح‌شده کسب کند.
«خانه» نخستین بار در خرداد و تیر ۱۳۸۸ در تئاتر شهر با کارگردانی کیومرث مرادی اجرا شد و بازیگران شاخصی چون پیام دهکردی، هدایت هاشمی، نازگل نادریان، نگار عابدی، مهدی سلطانی، ستاره پسیانی و محسن رستگار در آن ایفای نقش کردند. این اجرای موفق نشان از توانایی ثمینی در خلق نمایشی با محتوای روان‌شناختی غنی و ساختار منسجم دارد.
در مجموع، «خانه: نمایشنامه برای سه اتاق و یک پشت‌بام» اثری است که با نگاه نوین به مسائل روان‌شناختی و اجتماعی خانواده، ساختار ویژه، شخصیت‌های پیچیده و زبان تمثیلی خود را به یکی از آثار ماندگار و تأثیرگذار تئاتر معاصر ایران تبدیل کرده است. مطالعه این نمایشنامه برای علاقه‌مندان به ادبیات نمایشی و تئاتر بسیار توصیه می‌شود.