کتاب زنان در علم

کتاب «زنان در علم: 50 پیشگام جسور که دنیا را تغییر دادند» نوشته راشل ایگنوتوفسکی، اثری تصویری و پژوهشی است که به بررسی زندگی و دستاوردهای علمی پنجاه زن از دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازد؛ زنانی که در رشته‌هایی چون فیزیک، زیست‌شناسی، ریاضیات، اخترشناسی، شیمی و زمین‌شناسی، سهمی تعیین‌کننده در پیشرفت دانش بشری داشته‌اند، اما بسیاری از آن‌ها در زمان خود یا حتی پس از آن، کم‌تر شناخته شدند یا نادیده گرفته شدند.
نویسنده برای هر شخصیت، صفحه‌ای شامل زندگی‌نامه‌ای مختصر و دقیق ارائه داده و در کنار آن، تصویرسازی‌هایی جذاب و نمادین قرار داده که نه‌تنها جنبه تزئینی ندارند، بلکه با دقت به عناصر اصلی زندگی علمی و شخصی آن فرد اشاره می‌کنند. زنان معرفی‌شده در این کتاب تنها متعلق به جهان غرب نیستند. در میان آن‌ها نام‌هایی چون هیپاتیا، دانشمند یونانی قرن چهارم میلادی، و وانگ ژن‌یی، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان چینی از قرن هجدهم نیز دیده می‌شود. این تنوع جغرافیایی و تاریخی، نگاه خواننده را از چارچوب‌های محدود تمدنی فراتر می‌برد.
کتاب به مسائلی اشاره می‌کند که این زنان در مسیر علمی خود با آن‌ها مواجه شده‌اند؛ از جمله تبعیض جنسیتی، محدودیت‌های آموزشی، فشارهای اجتماعی و نادیده گرفتن رسمی دستاوردها. نمونه‌ای از این مسئله را می‌توان در روایت زندگی روزالین فرانکلین دید؛ دانشمندی که داده‌های او نقش مهمی در کشف ساختار DNA داشت، اما اعتبار این کشف به دیگران داده شد. همچنین داستان‌هایی از زنانی وجود دارد که در سکوت و شرایط دشوار، پژوهش‌های ماندگاری انجام دادند؛ مانند ماریان آلبریخت، زیست‌شناس آلمانی که در دوران نازی‌ها در خفا به مطالعه ادامه داد. بخش‌هایی از کتاب نیز به آمار و اطلاعات کلی درباره حضور زنان در علوم می‌پردازد. نمودارهایی درباره میزان مشارکت زنان در رشته‌های علمی، سهم آن‌ها در دریافت جوایز نوبل، و موانعی که همچنان در مسیر ورود و پیشرفت زنان در محیط‌های تحقیقاتی وجود دارد، در کنار زندگی‌نامه‌ها آمده‌اند و تصویر کامل‌تری از مسئله نابرابری جنسیتی در علم ارائه می‌کنند.
در میان شخصیت‌های معرفی‌شده، برخی نام‌ها آشنا هستند؛ مانند ماری کوری یا جین گودال. اما بخش قابل توجهی از کتاب به زنانی اختصاص دارد که نام‌شان به گوش بسیاری نرسیده است، با این حال تاثیر آن‌ها بر شاخه‌های تخصصی علم، انکارناپذیر است. این انتخاب نشان‌دهنده تلاش نویسنده برای بازنمایی چهره‌هایی است که در تاریخ رسمی علم حذف یا کم‌رنگ شده‌اند.
کتاب «زنان در علم: 50 پیشگام جسور که دنیا را تغییر دادند» خواننده را نه با شعار، بلکه با اتکا به داده و روایت، با تاریخی مواجه می‌کند که در آن، علم همیشه یک داستان مردانه نبوده، اما بازتاب آن در جامعه چنین وانمود کرده است. این اثر، در کنار جذابیت تصویری‌اش، به بازخوانی تاریخ علم از زاویه‌ای دیگر می‌پردازد و در هر صفحه، به مخاطب یادآوری می‌کند که پشت بسیاری از دستاوردهای علمی، زنانی ایستاده‌اند که برای دیده شدن، باید تاریخ را دوباره نوشت.