دریافت جوایز ادبی برای بسیاری از نویسندگان، رویایی بزرگ است—نشانه‌ای از رسیدن به موفقیت و احتمالا تبدیل شدن به نویسنده‌ای پرفروش. اما این جوایز برای مخاطبین نیز جذابیتی ویژه دارند چون از طریق آن ها می توانیم به راحتی با برخی از بهترین کتاب ها در ژانرهای گوناگون آشنا شویم. در جهان ادبیات، هزاران جایزه متفاوت وجود دارد که هر سال به نویسندگان تازه‌کار یا باتجربه تعلق می گیرند. با این وجود، تعدادی اندک از این جوایز ادبی، «معتبرترین» در نظر گرفته می شوند و دستیابی به آن ها مترداف است با تبدیل شدن به یک ستاره ادبی. در این مطلب به شکل کوتاه به تعدادی از معتبرترین جوایز در دنیای ادبیات می پردازیم.
جایزه نوبل ادبیات
مراسم اعطای جایزه «نوبل ادبیات» همه ساله در شهر «استکهلمِ» سوئد برگزار می شود و این جایزه به نویسنده‌ای «متمایز»—بدون توجه به ملیت—تعلق می گیرد. قدمت این مراسم به سال 1901 بازمی گردد و جایزه به افتخار خالق آن، «آلفرد نوبل»، نامگذاری شده است. «کمیته ادبیات نوبل» دعوت‌نامه هایی را برای «افراد دارای صلاحیت» می فرستد تا آن ها نامزدهایی را برای دریافت جایزه مشخص کنند.
برخی از برندگان: «جورج برنارد شا» (1925)، «ویلیام فاکنر» (1949)، «وینستون چرچیل» (1953)، «ارنست همینگوی» (1954)، «پابلو نرودا» (1971)، «گابریل گارسیا مارکز» (1982)
جایزه پولیتزر
این جایزه در سال 1917 توسط «جوزف پولیتزر»—از ناشران برجسته روزنامه در آمریکا با اصالت مجارستانی—به وجود آمد. جایزه «پولیتزر» امروزه زیر نظر «دانشگاه کلمبیا» در شهر نیویورک اداره می شود و در 22 طبقه‌بندی در موضوعات ژورنالیسم، کتاب، دراما، و موسیقی به برندگان تعلق می گیرد. جوایز بر اساس نظرات «هیئت جایزه پولیتزر» که هر سال دو بار گرد هم می آیند، توسط دانشگاه به آثار برگزیده اعطا می شود.
برخی از برندگان (در بخش آثار داستانی): کتاب «کشتن مرغ مینا» اثر «هارپر لی» (1961)، کتاب «دلبند» اثر «تونی موریسون» (1988)، کتاب «پسران نیکل» اثر «کولسون وایتهِد» (2020)
آن گورستان مخفی می توانست ارزش های او را نمایان کند. «جودی» آن قبرستان را در پی یافتن نشانه‌ای از یک سلول، پیدا کرده بود. بعد از آن، استادش در پی یافتن یک سری از شواهد از او حمایت کرده بود، که عبارت بودند از شکاف هایی که روی زمین دیده می شد و همچنین استخوان های شکسته و یافتن جای خنجر بر پشت قفسه سینه اجساد. اگر بقایای استخوان های آن گورستان مشکوک به نظر می رسید، اکنون این سوال پیش می آمد که چه بر سر آن ها آمده است؟—از کتاب «پسران نیکل» اثر «کولسون وایتهِد»
جایزه ملی کتاب آمریکا
این جایزه، نکوداشتی از بهترین آثار در ادبیات آمریکا است. اعضای «بنیاد جایزه ملی کتاب» که در سال 1950 به وجود آمد، به صورت سالانه گرد هم می آیند و فهرستی 25 نفره از «نویسندگان، مترجمان، منتقدان، کتابخانه‌داران و کتابفروشان شناخته شده» را برای قضاوت در مورد آثار شکل می دهند.
برخی از برندگان: کتاب «از اینجا تا ابدیت» اثر «جیمز جونز» (1952)، کتاب «سرزمین های شبح‌زده» اثر «تینا روزنبرگ» (1995)، کتاب «تمرین اعتماد» اثر «سوزان چوی» (2019)
جایزه بوکر
این جایزه که قبلا با نام «جایزه من‌بوکر» شناخته می شد، در سال 1969 شکل گرفت. گروهی از داوران به صورت سالانه، بهترین رمان نوشته شده به زبان انگلیسی و انتشار یافته در بریتانیا یا ایرلند را انتخاب می کنند.
برخی از برندگان: کتاب «زندگی پی» اثر «یان مارتل» (2002)، کتاب «وصیت ها» اثر «مارگارت اتوود» (2019)
جایزه ادبی بین‌المللی نویشتات
جایزه «نویشتات» در سال 1969 توسط شاعری اهل استونی به نام «ایوار ایواسک» با عنوان «جایزه ادبی بین‌المللی برای کتاب های خارجی» بنیان گذاشته شد و از سال 1976، با نام کنونی‌اش شناخته شده است. «جایزه ادبی بین المللی نویشتات» به بهترین آثار در بخش های دراما، شعر، و داستان تعلق می گیرد.
برخی از برندگان: «گابریل گارسیا مارکز» (1972)، «چِسلاو میلوش» (1978)
جایزه ادبیات داستانی زنان
این جایزه در سال 1992 به وجود آمد، پس از این که جوایز «بوکر» در سال 1991 به هیچ اثری از نویسندگان زن تعلق نگرفت. هیئتی از زنان نویسنده و منتقد، بهترین اثر داستانی نوشته شده توسط نویسندگان زن در سطح جهان را برمی گزینند.
برخی از برندگان: کتاب «وقتی در عصر مدرن زندگی می کردم» اثر «لیندا گرانت» (2000)، کتاب «ازدواج آمریکایی» اثر «تایاری جونز» (2019)
جایزه آمریکا
این جایزه در سال 1994 به منظور نکوداشت از «یک عمر دستاورد» در نویسندگی شکل گرفت. «جایزه آمریکا» بخشی از رسالت خود را ارائه افتخاری جایگزین برای جایزه مشهور «نوبل ادبیات» در نظر می گیرد. همه ساله، گروهی شش تا هشت نفره از منتقدین ادبی، نمایشنامه نویسان، شاعران، و نویسندگان آمریکایی گرد هم می آیند تا نویسنده برگزیده را—صرف نظر از ملیت—انتخاب کنند.
برخی از برندگان: «پیتر هاندکه» (2002)، «جان اشبِری» (2008)
جایزه هوگو
«هوگو» از معتبرترین جوایزی است که به نویسندگان داستان های «علمی تخیلی» و «فانتزی» اعطا می شود. «مجمع جهانی داستان های علمی تخیلی» از سال 1953 به صورت سالانه تشکیل شده تا انتخاب برندگان و برگزاری مراسم را بر عهده بگیرد.
برخی از برندگان: کتاب «بازی اندر» اثر «اورسن اسکات» (1986)، کتاب «هری پاتر و جام آتش» اثر «جی. کی. رولینگ» (2001)
مشکلش این بود که بعد از کریسمس، روز بیست و چهارم فوریه خیلی نزدیکتر از قبل به نظر می رسید در حالی که او هنوز برای کشف معمای تخم طلایی، هیچ اقدامی نکرده بود. از آن به بعد هر بار به خوابگاه می رفت، تخم طلایی را از صندوقش درمی آورد و باز می کرد و با دقت به صدای گوش‌خراش آن گوش می داد بلکه از راز آن سر درآورد. او تمام سعی و تلاشش را به کار می بست تا بفهمد آن صدا شبیه به چیست اما غیر از صدای سی ساز اره‌مانند ارکستر اشباح، هیچ چیز دیگری به نظرش نمی رسید. «هری» تخم را می بست و آن را به شدت تکان می داد. بعد دوباره آن را باز می کرد که ببیند صدای آن تغییر کرده است یا نه.—از کتاب «هری پاتر و جام آتش» اثر «جی. کی. رولینگ»
جایزه کتاب بریتانیا
این جایزه که با نام The Nibbies نیز شناخته می شود، در سال 1990 توسط «فرِد نیومن» به منظور نکوداشت از بهترین نویسندگان، کتاب ها، ناشران و کتابفروشی های بریتانیایی بنیان نهاده شد.
برخی از برندگان: کتاب «وصیت ها» اثر «مارگارت اتوود» (2019)، کتاب «آدم های عادی» اثر «سالی رونی» (2019)
جایزه ادبی انجمن قلم آمریکا
جوایز «انجمن قلم» (PEN America) در سال 1963 و در بیست طبقه‌بندی در ژانرهای گوناگون شکل گرفت، از جمله داستان، شعر، آثار علمی، و مقاله. آثار برگزیده توسط هیئت داوران «انجمن قلم» و شرکای آن تعیین می شود.
برخی از برندگان: کتاب «مایومی و دریای خوشبختی» اثر «جنیفر سِنگ» (2016)، کتاب «ژتون قرمز من» اثر «کارن جوی فاولر» (2014)
جایزه کتاب کاستا
این جایزه در سال 1971 با نام «جوایز کتاب ویت‌برِد» کار خود را آغاز کرد تا این که شرکت Costa Coffee حمایت مالی از آن را در سال 2006 بر عهده گرفت. «جایزه کتاب کاستا» به طیفی گسترده از آثار در ژانرهای گوناگون متعلق به نویسندگان ساکن در بریتانیا و ایرلند اعطا می شود.
برخی از برندگان: کتاب «بروکلین» اثر «کالم توبین» (2009)، کتاب «مخزن سیزده» اثر «جان مک گرگور» (2017)
وقتی برای اولین بار به این دهکده نقل مکان کرده بود، در واقع می خواست از او دور شود. همراه فرزندانش شبیه به پناهنده ها به جایی امن پناه آورده بودند و زندگی می کردند اما سرانجام شوهرش، جایشان را پیدا کرده بود. رفتار پرخاشگرانه و تهدیدهای مرد برای متهم کردنش کافی نبود اما او برای مدتی بازداشت بود. به «سوزانا» پیشنهاد دادند که از آن منطقه دور شود. این دهکده را از آن جهت برای زندگی انتخاب کرده بود که خاله‌اش برای مدتی آنجا زندگی کرده و می گفت از هر نظر منطقه خوبی است. می خواست تمام این اطلاعات را برای خودش نگه دارد و کسی نفهمد.—از کتاب «مخزن سیزده» اثر «جان مک گرگور»
مدال جان نیوبری
«مدال جان نیوبری» که در سال 1922 شکل گرفت، توسط «انجمن خدمات کتابخانه برای کودکان» به نویسندگانی اعطا می شود که «برجسته ترین مشارکت ها در ادبیات کودک آمریکا» را از خود بر جای گذاشته باشند.
برخی از برندگان: کتاب «گودال ها» اثر «لوییس سکر» (1999)، کتاب «موش کوچولو» اثر «کیت دی کامیلو» (2004)
