کتاب امپراتوری، بیست سال بعد

یکی از پر مناقشه‌ترین مفاهیم در دهه‌های اخیر، مفهوم جهانی‌شدن بوده است. این ایده موافقان و منتقدان بسیاری داشته و بحث‌های دامنه‌داری را شکل داده است. در سال 2000 میلادی، آنتونی نگری و مایکل هارت اثر مشترکی را با نام «امپراتوری» منتشر کردند. این اثر پر‌ اقبال، تحلیلی راه‌گشا از روند نظم سیاسی جهانی‌شدن ارائه می‌داد، آنچه که نویسندگان کتاب نامش را امپراتوری گذاشته بودند. حدود بیست‌سال پس از چاپ کتاب امپراتوری و در سال 2019، نویسندگان کتاب دیگری را در همین موضوع، اما با توجه به رخدادهای دو دهۀ نخست قرن بیست‌و‌یکم، نوشته و با عنوان «امپراتوری، بیست سال بعد» به چاپ رساندند.
به‌طوری کلی، کتاب در چهاربخش تنظیم شده است که هر بخش بر جنبه‌ای از وضعیت جهانی تمرکز دارد: بخش اول کتاب قصد دارد تضادی که بین نحوۀ حکمرانی و تولید در روند جهانی‌شدن، یا به قول نویسندگان امپراتوری، وجود دارد را به خوانندگان نشان دهد. نویسندگان استدلال می‌کند حکمرانی امپراتوری مبتنی‌بر سلسله‌مراتب طولی و در نتیجه متمرکز است اما نظم تولید جهانی یک شبکۀ افقی و غیر‌متمرکز است که باعث می‌شود این دو در تعارض قرار بگیرند؛ در بخش دوم کتاب، مسئلۀ کثرت افراد و ملل در امپراتوری مورد بحث قرار می‌گیرد. نویسندگان بیان می‌دارند که هر شخصی دارای تکینگی و فردیت است و خواسته‌ها و امیال خاص خود را دارد که آن‌ها را در انحاء مختلف، مانند جنبش‌های اعتراضی، بروز می‌دهد؛ بخش سوم کتاب از ایده‌ای به نام امر مشترک و عام دفاع می‌کند. نویسندگان کتاب، امر مشترک را به‌معنای دسترسی همگانی به برخی منابع مادی و غیرمادی تعریف می‌کنند و آن را در مقابل امر‌خصوصی و امر‌عمومی، دیگر اقسام مالکیت، قرار می‌دهند. به عقیدۀ نویسندگان امر‌مشترک و عام می‌تواند مبنایی اساسی برای سازمان‌های اجتماعی باشد؛ در بخش چهارم و آخر کتاب، دربارۀ یک انتقال از وضعیت بحرانی و اسفبار کنونی جهان به شکل جدیدی از دموکراسی صحبت می‌کند. نویسندگان راه‌های گوناگونی را برای به چالش کشیدن قدرت‌های مرکزی پیشنهاد می‌دهند که البته همیشه بدون خشونت نیست.
این کتاب نیز مانند کتاب قبلی این دو نویسنده بسیار خوانده شده و مورد بحث و نقد قرار گرفته است و به حق می‌توان گفت که سهم ارزشمندی در بحث‌های معاصر دربارۀ جهانی‌شدن، دموکراسی و تغییرات اجتماعی را از آن خود کرده است که خواندن آن را برای تمام دانشجویان علوم انسانی و تمام علاقه‌مندان ضروری می‌سازد.