موریس هالبواکس، جامعه شناس فرانسوی و شاگرد امیل دورکیم، یکی از اولین کسانی بود که مفهوم حافظه جمعی را توسعه داد. تز اصلی او این است که حافظه انسان فقط و فقط در یک شرایط جمعی عمل می کند. به عقیدۀ هالبواکس خاطرات فردی ما در چارچوب های اجتماعی ساخته و پرداخته می شوند و نمی توانند مستقل از ساختارهای اجتماعی که به آنها معنا می دهند وجود داشته باشند. کتاب «موریس هالبواکس و حافظۀ جمعی»، به قلم لوئیس کوزر در صدد است تا به این نظریۀ بدیع هالبواکس بپردازد. کوزر بحث های هالبواکس در مورد چگونگی ارتباط در هم تنیدۀ زبان و حافظه را شرح می دهد. نویسنده کتاب، حافظه جمعی خانواده، حافظه جمعی مذهبی و سنت ها و رسوم طبقات اجتماعی را بررسی می کند و نشان می دهد که عملا یادآوری ما از گذشته در این چارچوب ها ممکن می شود و معنا پیدا می کند. کوزر سعی می کند تأثیر فلسفه هانری برگسون، فیلسوف فرانسوی، بر اندیشه هالبواکس و اهمیت درک حافظه به عنوان یک پدیده جمعی را برجسته کند. هالبواکس اساسا حافظه را به عنوان یک فرآیند شناختی فردی نقد می کند و از طرف دیگر به مانند برگسون اساس ثبات را زیر سوال می برد. به عقیدۀ او خاطرات بدون تغییر نیستند بلکه اتفاقا سیال هستند و گروه های مختلف اجتماعی متفاوت تاثیر متفاوتی بر ایجاد رفتار و خاطرات در ما می شوند. هالبواکس مطالعات موردی بنیادینی نیز دارد. برای مثال او از حافظۀ جمعی «خانواده» سخن می گوید که در آن خاطرات مشترک یک خانواده در شکل گیری هویت یک عضو بسیار تأثیرگذار است. او همچنین از حافظۀ جمعی جوامع مذهبی سخن می گوید که چگونه باورها و اعمال مشترک دینی یک حافظۀ جمعی مذهبی را شکل می دهند. در پایان، این کتاب یک منبع ضرور ی برای تحقیق و پژوهش در حوزۀ جامعه شناسی به حساب می آید و برای دانشجویان و محققان جامعه شناسی، تاریخ و مطالعات فرهنگی می تواند مثمر ثمر واقع شود. شرح کوزر بر ایدۀ «حافظۀ جامعی» کالبواکس، بسیار دقیق و جامع است و بینش های مفیدی را در اختیار خوانندگان قرار می دهد.
کتاب موریس هالبواکس و حافظه جمعی
سینا
لیوئیس کوزر
