کتاب غرب: 14 روایت

کتاب «غرب: ۱۴ روایت» نوشته‌ی نیشا مک سوینی، که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، بازاندیشی جسورانه از تاریخ غرب را پیش می‌کشد. مک سوینی، مورخ و باستان‌شناس کلاسیک بریتانیایی، روایت آشنای «از افلاطون تا ناتو» را کنار می‌گذارد و به‌جای آن، غرب را نه به‌عنوان میراثی خطی و یکپارچه، بلکه چونان فرشینه‌ای چندفرهنگی و متنوع می‌بیند؛ بافته‌شده از زندگی‌های متفاوت و در هم‌تنیده. او با رویکردی داستان‌محور، چهارده زندگی را روایت می‌کند: از هرودوت و فیلسوف عرب قرون وسطایی، الکندی، تا فیلیس ویتلی، شاعر آفریقایی-آمریکایی برده، و لیویلا، زن اشرافی رومی. این زندگی‌ها همچون داستان‌های کوتاه زنده‌ای هستند که اسطوره‌های رسوب‌کرده درباره‌ی «تمدن غرب» را به چالش می‌کشند و نشان می‌دهند که این مفهوم همیشه ساخته و بازساخته شده است، اغلب برای مشروعیت‌بخشی به امپریالیسم یا تثبیت سلسله‌مراتب نژادی. قدرت کتاب در همین انسانی کردن تاریخ است: نشان می‌دهد که غرب نه صرفا محصول فیلسوفان یونانی یا اندیشمندان اروپایی، بلکه نتیجه‌ی تبادلات و تنش‌های فرهنگی گسترده‌تر است. به همین دلیل، نثر مک سوینی، که هم جذابیت داستانی دارد و هم پشتوانه‌ی پژوهشی، مورد توجه مطبوعات قرار گرفت. وال استریت ژورنال آن را «روان و قابل فهم» توصیف کرد و گاردین از «ترکیب درخشان روایت و زندگی‌نامه‌های گیرا» ستایش نمود. با این حال، برخی نقدها نیز مطرح شده‌اند: از جمله این‌که همه‌ی شخصیت‌های انتخابی لزوما تز اصلی کتاب را تقویت نمی‌کنند و جای بحث درباره‌ی ایده‌های سیاسی محوری همچون دموکراسی آتنی، خالی می‌ماند. مک سوینی که در دانشگاه وین تدریس می‌کند و پیش‌تر در کمبریج و لستر فعالیت داشته است، پژوهشگر شناخته‌شده‌ای در زمینه‌ی هویت‌های فرهنگی در دوران باستان است. کتاب پیشین او، «تروا: اسطوره، شهر، شمایل»، در فهرست نهایی جوایز معتبر قرار گرفت و او برای پژوهش‌هایش برنده‌ی جایزه‌ی فیلیپ لورهولم شد. چنین پیشینه‌ای به او امکان داده تا در این اثر، دقت آکادمیک را با روایت عمومی در هم بیامیزد.
در نهایت، «غرب: ۱۴ روایت» نه فقط یک بازگویی تازه، بلکه نقدی معنادار از سنت فکری غرب است. کتاب پژواکی از تحلیل‌های پسااستعماری دارد و خواننده را وادار می‌کند تا بپرسد: «غرب» را چه کسانی ساخته‌اند، و چه کسانی از روایت آن حذف شده‌اند؟ به‌ویژه در دوران کنونی، که جهان با پرسش‌های هویت، میراث و روایت‌های متکثر درگیر است، این کتاب ما را به بازنگری در باورهای ریشه‌دار درباره‌ی گذشته‌ی مشترکمان فرا می‌خواند.