کتاب واقعی چیست؟

کتاب «واقعی چیست؟ پرونده ناپدید شدن مایورانا، فیزیکدان هسته‌ای» نوشتهٔ جورجو آگامبن، اثری فلسفی، عمیق و اندیشمندانه است که از یک ماجرای تاریخی رمزآلود، به عنوان نقطه عزیمت برای کاوشی هستی‌شناختی در باب واقعیت بهره می‌برد. این کتاب با محوریت ناپدید شدن ناگهانی و پرابهام اتوره مایورانا، فیزیکدان نابغهٔ ایتالیایی در سال ۱۹۳۸، به سوالاتی بنیادین دربارهٔ چیستی واقعیت و مرزهای آن می‌پردازد.
آگامبن در این اثر صرفا در پی بازسازی یا رمزگشایی از این ناپدید شدن نیست؛ گرچه زندگی مایورانا، پیشینه علمی او و فرضیه‌های گوناگون در مورد سرنوشتش را با دقت بررسی می‌کند. اما آن‌چه بیش از همه برای او اهمیت دارد، استفاده از این رخداد به‌ظاهر واقعی، به عنوان بستری برای تامل دربارهٔ مفاهیمی چون حضور و غیبت، وجود و نیستی، و مرز باریک میان واقعیت و خیال است. او ناپدید شدن مایورانا را نه یک حادثه ساده، بلکه رویدادی هستی‌شناختی می‌داند که پرسش‌هایی تازه درباره ماهیت هستی و غیبت را در برابر ما قرار می‌دهد.
در ادامه، آگامبن به رابطه میان علم و واقعیت می‌پردازد و می‌پرسد که آیا علم - به‌ویژه فیزیک - می‌تواند واقعیت را به‌طور کامل درک و تبیین کند؟ یا اینکه بخشی از واقعیت، از دسترس مفاهیم علمی و زبان عقلانی گریزان است؟ او همچنین نقش زبان، روایت و حتی افسانه‌پردازی را در شکل‌گیری برداشت ما از واقعیت بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه روایت‌های مختلف دربارهٔ مایورانا، خود بخشی از «واقعیت» آن رویداد می‌شوند.
از دیگر نکات قابل توجه در کتاب، تأکید آگامبن بر اهمیت راز و امر ناشناختنی است. برخلاف بسیاری که به‌دنبال یافتن پاسخی قطعی برای معمای مایورانا هستند، او بر جایگاه راز در تجربه انسانی تأکید می‌کند؛ امری که ما را با مرزهای دانش و فهم‌مان روبه‌رو می‌سازد و ما را وادار به سکوتی فلسفی در برابر امر ناشناخته می‌کند. با بهره‌گیری از منابع متنوع فلسفی، از جمله آثار سیمون ویل، آگامبن تلاش می‌کند تا مرزهای میان فیزیک، فلسفه، هستی‌شناسی و زبان را از نو ترسیم کند و خواننده را به تأملی ژرف درباره مفاهیم بنیادی هستی و ادراک دعوت کند.