کتاب یهودیان در روسیه و اتحاد جماهیر شوروی

کتاب «یهودیان در روسیه و اتحاد جماهیر شوروی» نوشته‌ی آندره دیکی، اثری است که به کاوش در تاریخ پیچیده و پر تنش حضور یهودیان در روسیه، از اواخر دوران تزار تا دوران پس از جنگ جهانی دوم، می‌پردازد. این کتاب با این پیش‌فرض آغاز می‌شود که یهودیان، مردم بومی روسیه محسوب نمی‌شوند و مشکلات و تقابل‌های فرهنگی آن‌ها با ملت میزبان، ریشه‌هایی عمیق و تاریخی دارد.
آندره دیکی، که خود پس از روی کار آمدن بلشویک‌ها در سال ۱۹۱۷ به دلیل مخالفت با کمونیسم از روسیه مهاجرت کرد، در این اثر تلاش می‌کند تا روایتی متفاوت از این تاریخ ارائه دهد. نگاه نویسنده کتاب، نژادپرستانه یا یهودستیزانه نیست، بلکه رویکردی چالشی و در پی ریشه‌یابی علل تنش‌ها، توأم با حسی از دلسوزی اومانیستی است. دیکی برای نشان دادن این تقابل، به نقل‌قول‌هایی از شخصیت‌های تاریخی مانند داستایوفسکی نیز استناد می‌کند که معتقد بود: «یهودیان جای ملاکان را گرفتند... می‌دانم که یهودیان پس از خواندن این مطالب فریاد سر خواهند آورد که دروغ است...». ساختار کتاب به گونه‌ای است که خواننده را با دوره‌های مختلف تاریخی همراه می‌سازد. فصل‌هایی به وضعیت «یهودیان روسیه در آغاز سده بیستم»، جایگاه و نقش آن‌ها در انقلاب و «اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی»، و تحولات مربوط به «سال‌های جنگ و دوران پس از جنگ» اختصاص یافته است. در نهایت، کتاب به دوران معاصرتر و مسئله‌ی تأسیس «دولت اسرائیل و مسئله‌ی تابعیت مضاعف» یهودیان شوروی می‌پردازد.
این اثر، مملو از اسامی، کلیدواژه‌ها و رویدادهای تاریخی متعدد است که این مسئله، خواندن آن را برای متخصصین و پژوهشگرانی که با تاریخ این دوره آشنایی دارند، مناسب‌تر می‌سازد. هدف اصلی نویسنده، ارائه‌ی تحلیلی از نقش و تأثیر جامعه‌ی یهودی بر روندهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی روسیه و شوروی است.
در نهایت، «یهودیان در روسیه و اتحاد جماهیر شوروی» یک اثر جدلی و تحلیلی است که به دنبال ارائه‌ی یک دیدگاه مشخص در مورد یکی از پیچیده‌ترین مسائل تاریخ اروپای شرقی است. این کتاب برای خوانندگانی نوشته شده که به دنبال درک نسبتا کامل از ریشه‌های تاریخی تنش‌های میان یهودیان و ملت روسیه، آنهم از منظر یک نویسنده‌ی مهاجر و ضدکمونیست.