کتاب Greek Lessons

رمان «Greek Lessons» نوشته‌ی هان کانگ، نویسنده‌ی برجسته‌ی کره‌ای، اثری است که مرز میان ادبیات روان‌شناختی، فلسفی و حسی را در هم می‌شکند. این کتاب نخستین‌بار در سال ۲۰۱۱ منتشر شد. این رمان کوتاه از نظر ساختار و محتوا اثری فشرده و در عین حال پر از لایه‌های معنایی است. هان کانگ که با آثاری مانند «گیاهخوار» شهرت جهانی یافت، در این اثر نیز با نثری شاعرانه و تأملی ژرف به سراغ موضوعاتی چون فقدان، زبان و ارتباط انسانی می‌رود. در مرکز روایت، دو شخصیت قرار دارند: زنی بی‌نام که پس از طلاقی دردناک، مرگ مادر و از دست دادن حضانت فرزندش، بار دیگر در سکوت فرو می‌رود و صدای خود را از دست می‌دهد. او با ثبت‌نام در کلاس یونانی باستان، نه فقط در پی یادگیری یک زبان کهن، بلکه در تلاش برای بازسازی رابطه‌ی خود با زبان و بازیافتن هویتش است. در سوی دیگر، معلم یونانی او قرار دارد؛ پژوهشگری کره‌ای که سال‌هایی از عمر خود را در آلمان گذرانده و اکنون در سئول با واقعیت نابینایی تدریجی دست‌وپنجه نرم می‌کند. او نیز با تجربه‌ی فقدان و آوارگی درگیر است و در خلال روایت، نامه‌هایی به عشق سابقش که ناشنوا بوده می‌نویسد. طرح داستانی کتاب چندان به کنش‌های بیرونی متکی نیست، بلکه بر زندگی درونی و تجربه‌ی حسی متمرکز می‌شود. روایت میان سکوت سنگین زن و تأملات معلم در مورد بینایی، زبان و حافظه در نوسان است. فضای کلاس یونانی بستر پیوند این دو شخصیت می‌شود، جایی که زخم‌های شخصی‌شان در حرکات کوچک و لحظات ظریف ارتباط آشکار می‌گردد. زبان یونانی باستان در این میان تنها یک ابزار آموزشی نیست، بلکه استعاره‌ای برای بازگشت به زندگی، برای احیای صدا و برقراری ارتباط دوباره است. مضامین اصلی کتاب حول محور زبان، سکوت و صدا شکل می‌گیرند. لالی زن صرفا غیاب گفتار نیست، بلکه نشانه‌ی بریدگی و بیگانگی او از جهان است. یادگیری زبانی که ریشه در تاریخ دارد، برایش تلاشی برای بازسازی عاملیت خویشتن است. در سوی دیگر، نابینایی معلم استعاره‌ای از فقدان و تغییر شیوه‌های ادراک است؛ یادآوری اینکه دیدن همیشه به چشم محدود نمی‌شود و لمس، حافظه و حتی غیاب نیز می‌توانند راهی به سوی شناخت باشند. هان کانگ در این رمان به سوگ و تروما نیز می‌پردازد: مرگ، طلاق، جدایی و بیماری همه بر شخصیت‌ها سنگینی می‌کنند، اما کتاب نوعی امکان برای آشتی هرچند ناقص با فقدان را ترسیم می‌کند. افزون بر این، جابه‌جایی فرهنگی و زبانی نیز در روایت برجسته است؛ زن در کشمکش با زبان و صدای از دست‌رفته، و معلم میان کره و آلمان، هر دو در جست‌وجوی تعلق‌اند. از منظر سبکی، نثر درس‌های یونانی شاعرانه، تغزلی و در عین حال تکه‌تکه است. سکوت‌ها، وقفه‌ها و ریتم کند روایت، تجربه‌ی خواننده را به سطحی حسی می‌کشانند که کمتر بر کلمات آشکار و بیشتر بر آنچه احساس می‌شود تأکید دارد. این کتاب نقاط قوت فراوانی دارد: نثر اثیری و زیبای هان کانگ، عمق عاطفی شخصیت‌ها و ساختار منحصربه‌فرد روایت، همگی اثری می‌آفرینند که هم در ذهن و هم در احساس خواننده رسوب می‌کند. بااین‌حال، کندی روایت و بار سنگین استعاره‌ها ممکن است برای برخی خوانندگان دشوار یا حتی خسته‌کننده باشد.
در مجموع، «Greek Lessons» اثری است که با آرامش و سکوت خود، پرسش‌های عمیقی درباره هویت، زبان، فقدان و امکان ارتباط انسانی مطرح می‌کند. این رمان نه به دنبال ارائه‌ی داستانی پرحادثه، بلکه در جست‌وجوی نمایش لحظات ظریف و شکننده‌ی حیات است؛ لحظاتی که در آن‌ها زبان، حتی اگر زبان مرده‌ای چون یونانی باستان باشد، می‌تواند پلی برای بازسازی خویشتن و نزدیکی دوباره به دیگری باشد.