کتاب سیاست شامپانزه‌ها

کتاب «سیاست شامپانزه‌ها (قدرت و جنسیت میان میمون‌های انسان‌نما)» نوشته‌ی فرانس د وال، بر پایه‌ی مشاهدات او از یک گروه شامپانزه در باغ‌وحش آرنهم در هلند نوشته شده است. تمرکز اصلی کتاب بر ساختارهای اجتماعی این گروه است؛ از جمله رقابت، اتحاد، جایگاه اجتماعی، و شیوه‌هایی که شامپانزه‌ها برای حفظ یا تغییر موقعیت خود در گروه استفاده می‌کنند. د وال با تکیه بر مشاهدات دقیق رفتاری، رفتار شامپانزه‌ها را مستند کرده و نشان می‌دهد که روابط بین آن‌ها پیچیده، چندلایه، و متکی بر تعاملات اجتماعی هدفمند است.
در بخش قابل‌توجهی از کتاب، نویسنده به بررسی نقش "نر آلفا" می‌پردازد و توضیح می‌دهد که رسیدن به این موقعیت صرفا با اعمال قدرت فیزیکی ممکن نیست. شامپانزه‌ها از راه‌های مختلفی مثل تشکیل ائتلاف، جلب حمایت دیگران، و استفاده از زمان‌بندی دقیق برای اعمال نفوذ بهره می‌برند. همچنین رفتارهایی مثل آشتی بعد از نزاع و دلجویی، به عنوان راه‌هایی برای بازسازی روابط درون‌گروهی معرفی می‌شوند.
کتاب تنها به رفتار نرها محدود نمی‌شود و به نقش ماده‌ها در دینامیک قدرت گروه نیز می‌پردازد. د وال نشان می‌دهد که ماده‌ها در برخی موارد نقش فعالی در تحولات قدرت دارند، مثلا از طریق حمایت از یک نر خاص یا شرکت در روابط ائتلافی. در کنار مسائل مربوط به قدرت، رفتارهای روزمره‌ی اجتماعی مثل نوازش، مراقبت متقابل، یا تقسیم غذا، بخشی از شبکه‌ی ارتباطی شامپانزه‌ها را شکل می‌دهد و در انسجام گروهی نقش دارد.
نویسنده تلاش می‌کند این الگوهای رفتاری را با ساختارهای اجتماعی انسان‌ها مقایسه کند. او نشان می‌دهد که برخی ویژگی‌های رایج در سیاست انسانی-مثل حسابگری، وفاداری‌های موقت، و استفاده از روابط شخصی برای نفوذ-در میان شامپانزه‌ها هم دیده می‌شود. با این مقایسه‌ها، کتاب به خواننده کمک می‌کند تا برخی ابعاد رفتار انسان را در چارچوبی زیستی و تکاملی درک کند، بدون اینکه مرز روشنی میان طبیعت و فرهنگ ترسیم کند.