پایاننامهی دکترای هستر ریان ترومپتر با عنوان «ACT با درد: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد»، اثری پژوهشی در حوزه روانشناسی بالینی است که در سال ۲۰۱۴ در دانشگاه توئنته هلند ارائه شد. این اثر به یکی از چالشبرانگیزترین مسائل پزشکی و روانشناختی میپردازد: درد مزمن، و میکوشد نشان دهد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) تا چه اندازه میتواند به بیماران کمک کند تا زندگی خود را با وجود این تجربه طاقتفرسا ادامه دهند. ترومپتر سه پرسش محوری را دنبال میکند: نخست، چگونه میتوان فرآیندهای کلیدی ACT را در زمینه درد مزمن بهطور معتبر و دقیق اندازهگیری کرد؛ دوم، تا چه اندازه این رویکرد درمانی، بهویژه در قالب مداخلات خودیاری آنلاین، در کاهش پیامدهای منفی درد موثر است؛ و سوم، چه مکانیسمهای روانشناختی واسطه تغییرات مثبت در زندگی بیماران میشوند. در بخش نخست، نویسنده با بررسی پرسشنامههای موجود، مقیاسهایی مانند «انعطافپذیری روانشناختی در درد» و «زندگی مشارکتی» را معرفی میکند و نشان میدهد ابزارهای روانسنجی قابل اعتمادی برای سنجش شش مولفه اصلی ACT وجود دارد. این مقیاسها امکان مطالعه دقیقتر فرآیندهای تغییر را فراهم میکنند. بخش دوم پژوهش به ارزیابی اثربخشی ACT اختصاص دارد و نشان میدهد که مداخلات مبتنی بر وب، همچون برنامه «زندگی با درد»، میتوانند برای بسیاری از بیماران سودمند باشند؛ بهویژه برای کسانی که تعهد بالاتری به انجام تمرینها دارند و در آغاز سطحی از رفاه روانشناختی را دارا هستند. یافتهها همچنین روشن میسازند که ACT الزاما برای همه به یک اندازه موثر نیست و میزان تابآوری اولیه نقش مهمی در نتایج دارد. بخش سوم بر مکانیسمهای تغییر تمرکز دارد. ترومپتر با بهرهگیری از طرحهای پژوهشی متنوع از جمله کارآزماییهای بالینی تصادفی و مطالعات درونفردی، نشان میدهد که انعطافپذیری روانشناختی، بهویژه پذیرش، کاهش اجتناب تجربی و زندگی مبتنی بر ارزشها، عوامل کلیدی در بهبود کیفیت زندگی بیماران هستند. نکته مهم این است که بهبود در این حوزهها الزاما به کاهش شدت درد وابسته نیست، بلکه به کاهش تداخل درد در عملکرد روزمره و ارتقای بهزیستی عاطفی منجر میشود. از نقاط قوت این اثر میتوان به رویکرد چندبعدی آن اشاره کرد؛ پژوهشگر تنها به پرسش «آیا ACT کار میکند؟» بسنده نمیکند، بلکه چرایی و چگونگی اثرگذاری آن را نیز بررسی میکند. علاوه بر این، پرداختن به مداخلات مقیاسپذیر مانند نسخههای اینترنتی ACT اهمیت عملی گستردهای دارد. با این حال، پژوهش محدودیتهایی نیز دارد: بسیاری از دادهها مبتنی بر خودگزارشیاند و نتایج نشان میدهند که برای افرادی با سطح پایینتر رفاه روانشناختی، اثرگذاری مداخله کمتر است. همچنین، برخی مطالعات درونفردی تنها همبستگیهای همزمان را آشکار میسازند و نه رابطههای علی در گذر زمان. در جمعبندی، میتوان گفت «ACT با درد» سهمی مهم در توسعه نظری و عملی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای مدیریت درد مزمن ایفا میکند. این پژوهش نشان میدهد که با تقویت انعطافپذیری روانشناختی، کاهش اجتناب و تشویق به زندگی ارزشمحور، میتوان کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید؛ حتی اگر شدت درد کاهش نیابد. کتاب ترومپتر هم برای درمانگران که به دنبال ابزارهای معتبر و رویکردهای نوین هستند و هم برای محققان علاقهمند به مطالعه مکانیسمهای تغییر، مرجع ارزشمندی به شمار میآید. اگرچه هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر برای روشنتر شدن حدود اثرگذاری ACT وجود دارد، این پایاننامه بنیانی محکم برای آینده درمانهای روانشناختی در حوزه درد مزمن فراهم کرده است.
درباره هستر ترومپتر
هستر ترومپتر (Hester Rianne Trompetter) متولد سال 1987، استاد گروه روانشناسی، بهداشت و فناوری دانشگاه Twente ، Enschede ، هلند است.