کتاب خاطرات تن

کتاب «خاطرات تن» (به عربی: ذاکره‌ی الجسد) اثر احلام مستغانمی، نویسنده‌ی برجسته‌ی الجزایری، رمانی است عاشقانه با زمینه‌ای سیاسی-اجتماعی که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد و به‌سرعت به یکی از تأثیرگذارترین آثار ادبیات عرب معاصر بدل گشت. این رمان روایت‌گر عشق پنهان و پرتنش میان خالد بن طوبال، نقاشی یک‌دست که در جنگ استقلال الجزایر عضو خود را از دست داده، و حیات، دختر یکی از شهدای همان جنگ است؛ عشقی که با حضور زیاد، مبارز فلسطینی و دوست قدیمی خالد، ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند و در نهایت با انتخاب حیات برای ازدواج با فردی بانفوذ در دولت، به پایانی تلخ می‌رسد.
«خاطرات تن» در لایه‌های زیرین خود، به مسئله‌ی حافظه و تأثیر خاطرات جمعی و فردی در زندگی شخصیت‌ها می‌پردازد؛ خاطراتی که با جنگ، تبعید، عشق، و اندوه درآمیخته‌اند. خالد که پس از جنگ در فرانسه تبعید شده، با بحران هویت و حس تعلق روبه‌روست، و همین درگیری‌های درونی به‌خوبی از خلال زبان شاعرانه و عمیق رمان به خواننده منتقل می‌شود. در این میان، هنر به‌ویژه نقاشی، نقشی اساسی در روایت دارد؛ نه‌تنها به‌عنوان وسیله‌ای برای بازگو کردن احساسات سرکوب‌شده، بلکه به‌مثابه‌ی پل ارتباطی میان گذشته و حال، عشق و اندوه، مبارزه و تسلیم.
این اثر فراتر از یک داستان عاشقانه، بازتابی است از تبعات جنگ استقلال، پیچیدگی‌های دوران پس از آزادی، و شکست آرمان‌هایی که زمانی برای آن‌ها جنگیده شده بود. مستغانمی با نثری شاعرانه، شخصیت‌هایی زنده و فضاسازی‌های ملموس، تجربه‌ای عاطفی و فکری خلق می‌کند که در ذهن خواننده ماندگار می‌شود.