هدف اصلی رساله حاضر که توسط شیخ عبدالله گیلانی یکی از عالمان و منطقدانهای عصر صفوی در سال ۱۱۵۴ ه.ق با عنوان «الرسالة المحیطة بتشکیکات فی القواعد المنطقیه مع تحقیقها نگاشته شده است ارائه مارادوکس تناقض عمالها) و شبهات منطقی به قصد پاسخگویی بدانها بوده است و در این ران ۲۲ شبهه مربوط به تصورات و ۲۲ شبهه در ارتباط با مبحث تصدیقات جمعا به 44 شبهه و تناقض نما مطرح و پاسخگویی شده است.
از آنجا که فهم ایران و کل شبهات مزبور مستلزم فهم دوره ای کامل از منطق صوری است نگارنده آن ماجرای تدریس منطق قدیم در مقطع کارشناسی ارشد مناسب تشخیص داد و به تدریس آن پرداخت و به جهت کم نظیر بودن این رساله در موضوع مورد بحث و لزوم استفاده همه پارسی زبانان به ترجمه و شرح آن اقدام شد. در طی کار واضح شد که رساله از چند لحاظ قابل تکمیل است اول از جهت تنظیم و دسته بندی شبهات که علیرغم دسته بندی مناسب در دو بخش (تصور و تصدیق اما نحوه چینش شبهات ذیل هر عنوان تا حدی آشفته و پراکنده به نظر می رسید.
دوم برخی جواب ها نیاز به توضیح و رفع ابهام داشت که یا در ضمن متن در قالب بین الهلالین و یا ذیل عنوان توضیح مترجم در ۱۰ مورد در شرح مفاد پاسخ مولف در پایان هر شبهه بدان پرداخته شد.
سوم برخی جوابها نارسا یا ناکافی به نظر میرسید یا آنکه امکان ارائه پاسخی دقیق تر به شبهه وجود داشت که نگارنده تا حد وسع خویش به تکمیل پاسخها ذیل عنوان جواب مترجم در ۳۴) مورد از شبهات مطرح شده پرداخت.
چهارم از آنجا که تصحیح رساله بنا به گفته مصحح محترم بر اساس یک نسخه (نسخه شماره ۴۵۱۸ کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران انجام شده است و البته حواشی مولف آن نیز متأسفانه نقل نشده است جمعا ۴۵ (حاشیه و چون نگارنده نیز به نسخه دیگری از آن دست نیافت لازم دانسته شد برای تصحیح برخی اغلاط مطبعی یا غیر مطبعی راه یافته در نسخه تصحیح شده رجوعی دوباره به نسخه خطی نماید. بنابراین با مراجعه به نسخه مزبور و نقل حواشی مولف رساله درصدد تکمیل آن برآمد واشی موبور نیز در پاورقی با تصریح به نام مولف در صفحات ترجمه افزوده شده است.
کتاب حل پارادوکس های منطقی
نگاه معاصر