کتاب دنیایی رو به دگرگونی

کتاب «دنیایی رو به دگرگونی» نوشته‌ی میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، اثری تحلیلی و در عین حال شخصی است که نگاه گورباچف به وضعیت جهان معاصر، تحولات سیاسی، تهدیدهای جهانی و آینده روابط بین‌الملل را منعکس می‌کند. این کتاب نه خاطرات است، نه رساله‌ای صرفا آکادمیک؛ بلکه ترکیبی است از تجربه‌های تاریخی، تحلیل‌های ژئوپولیتیکی، و پیشنهادهایی برای آینده‌ای پایدارتر و انسانی‌تر. گورباچف، به طور کلی، در این کتاب، با نگاهی نقادانه به روندهای کنونی جهان، به ویژه پس از فروپاشی شوروی، وضعیت سیاست جهانی را مورد بررسی قرار می‌دهد. او بر این باور است که جهان وارد دوره‌ای شده است که تغییرات ساختاری عمیق در آن رخ داده و می‌دهد، اما پاسخ‌های سیاستمداران جهانی به این تغییرات اغلب ناکافی، سطحی یا حتی نادرست بوده‌اند. محتوای اصلی کتاب حول محورهایی مانند نظم جهانی پس از جنگ سرد، جهانی‌سازی، تهدیدهای زیست‌محیطی، بی‌عدالتی اقتصادی، بحران‌های سیاسی، ناسیونالیسم افراطی، مسابقه تسلیحاتی و فروپاشی اعتماد میان ملت‌ها می‌چرخد. او با زبانی صریح می‌گوید که امیدها برای جهانی صلح‌آمیز پس از پایان جنگ سرد، به دلیل حرص و طمع قدرت‌های بزرگ و ناتوانی در مدیریت جهانی، کمرنگ شده‌اند. در بخش‌هایی از کتاب، گورباچف به نقش رسانه‌ها، نظام سرمایه‌داری و نابرابری‌های اقتصادی نیز می‌پردازد. او به‌ویژه از تمرکز ثروت در دست اقلیتی کوچک و بی‌تفاوتی نهادهای جهانی نسبت به فقر و توسعه‌نیافتگی انتقاد می‌کند. به باور او، سیستم اقتصادی جهانی نیاز به بازتعریف و اصلاحی اساسی دارد تا عدالت اجتماعی تحقق یابد. مسائل محیط‌زیستی یکی از بخش‌های کلیدی کتاب است. گورباچف به عنوان یکی از اولین رهبرانی که خطرات تغییرات اقلیمی را جدی گرفت، در این کتاب از بحران‌های زیست‌محیطی به‌عنوان تهدیدی حیاتی برای بشریت یاد می‌کند. البته، اگرچه کتاب لحنی هشدارآمیز دارد، اما از امید تهی نیست. گورباچف بر این باور است که از دل بحران‌ها می‌توان مسیرهای نوینی برای همکاری، هم‌زیستی و توسعه پایدار یافت.