اگر سقراط خود شهر است، خود آتن است و حتی به بهای از دست دادن جانش نیز حاضر به ترک شهر نمی‌شود، این فقط یک رویکرد شخصی و معطوف به سقراط نیست، هرچند او آغازگر بزرگ آن است. موجودیت مدنیت و تمدن، حفظ اساس سیاست دولت‌شهری و زیست شهروندی، مسأله‌ی همه‌گیر انسان متمدن یونانی بوده است. اگر ما برای اندیشه‌ورزی امروزمان و فلسفیدنی که ما را به سمت انسان مدرن سوق داد به سقراط و فلسفه‌ی یونان مدیونیم، برای درکی که امروز از انسان اندیشه‌ورز متمدن، شهروند، سیاست، مدنیت و جامعه‌ی انسانی داریم، قطعا آیسخولوس و تراژدی یونانی دین بزرگی بر گردن ما دارد. «انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت‌شهری از تراژدی و کمدی یونانی/ دفتر دوم: آیسخولوس مبلّغ» در ادامه‌ی پژوهش‌های محمد رضایی‌راد درباره‌ی تراژدی‌ها و کمدی‌های یونان منتشر شده و با ایستادن بر دستاوردهای اولین تراژدینویس نام‌دار یونان باستان، به واکاوی اهمیت او و نظرگاه فکری و فلسفی و تأثیرش بر هنر، ادبیات، جامعه و سیاست پرداخته است. رضایی راد در این کتاب توضیح داده و تشریح می‌کند که چگونه رویکرد منحصربه‌فرد آیسخولوس در آثارش با هرگونه جنگ با تمدن و مدنیت مخالف است و آن را مربوط به وضعیت‌های پیشینی می‌داند. نویسنده در دفتر دوم انتقام دیونوسوس معتقد است که آیسخولوس بدون نزاع با امر پیشینی کاری می‌کند که از شهروند خردمند و متمدن انتظار می‌رود؛ برگرفتن همه‌ی آن چیزی که مدنیت را نفی و تهدید می‌کند و هم‌ساز و دگرگون کردنش درون ساختار دولت‌شهری.
کتاب انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت شهری از تراژدی و کمدی یونانی
فنجان
محمد رضایی راد
