تراژدی و کمدی را شاید بتوان آن حقیقتی در نظر گرفت که یونانیان به واسطه‌‌شان دروغ‌هایی که در سپهر تفکر آپولونی به خودشان می‌دادند را به واسطه‌ی هنری دیونوسوس پس می‌زدند! دیونوسوس که هم‌زمان به آفرینش و انهدام روی دارد چنان نیروی فزاینده‌ای را از طریق وجوه انسانی‌اش متجلی می‌کرد که به گمان بسیاری، هرآنچه در والاترین تراژدی‌ها و کمدی‌های یونان باستان وجود و حضور دارد، ریشه‌اش به این فرزند زئوس برمی‌گردد. فرزندی که این گمانه وجود دارد که زئوس نطفه‌ی او را تا زمان تولد در ران خودش پنهان کرد تا از حسد و گزند همسر قدرتمندش، هرا، در امان بماند. کتاب «انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت‌شهری از تراژدی و کمدی یونانی/ دفتر یکم: یک مقدمه‌ی انتقادی» هنر دیونوسوسی یونان باستان را با محوریت تراژدی‌ها و کمدی‌ها مبنا قرار داده و با بررسی جامع و کم‌نظیری پرسش‌هایی را پیش می‌کشد که پاسخ‌های‌شان از دل پژوهش ژرف محمد رضایی‌راد بیرون آمده است. پرسش‌هایی پیرامون خود تراژدی و معانی و تعابیر مختلفش، مسئله‌ی تقدیر در تراژدی و محتومیت نهفته در آن و البته اینکه آیا هر درام تراژیکی یک تراژدی است؟ همه‌ی این مباحث با نکته‌سنجی‌ها و نثر درخشان و قدرت نقادانه و تحلیلی رضایی‌راد، دفتر یکم کتاب انتقام دیونوسوس را به اثری خواندنی مبدل کرده است.
کتاب انتقام دیونوسوس: خوانشی دولت شهری از تراژدی و کمدی یونانی
فنجان
محمد رضایی راد
