کتاب بودا و تروریست

«بودا و تروریست» نوشتهٔ ساتیش کومار، فعال صلح و راهب پیشین جین، بازگویی کوتاه اما عمیق از یکی از پرمعناترین تمثیل‌های بودایی است. این اثر که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۶ منتشر شد و مخاطب را با پرسشی بنیادین روبه‌رو می‌کند: چگونه می‌توان چرخهٔ خشونت را شکست و دشمن را دوباره به آغوش انسانیت بازگرداند؟
در مرکز روایت، برخورد افسانه‌ای بودا با آنگولیمالا قاتلی بی‌رحم که از انگشتان قربانیانش گردنبندی ساخته بود قرار دارد. بودا نه با شمشیر و داوری، بلکه با آرامش و شفقت به سراغ او می‌رود و امکان دگرگونی را فراهم می‌سازد. آنگولیمالا با هدایت او خشونت را رها می‌کند، به راهب بودایی بدل می‌شود و نام تازهٔ «آهیمساکا» یا «بی‌خشونت» را برمی‌گزیند. با این حال، جامعه زخم‌خورده خواستار انتقام است. کومار در بازگویی این بخش بر مفهوم عدالت ترمیمی تأکید دارد: فرآیندی که به جای کیفر و انتقام، بر توبه، بخشش و بازپذیری تمرکز می‌کند. نویسنده در مقدمه‌ای با عنوان «گفت‌وگو با تروریست‌ها» پیوندی میان این داستان کهن و معضل معاصر تروریسم جهانی برقرار می‌سازد. او استدلال می‌کند که تنها همدلی و گفت‌وگو می‌تواند چرخهٔ بی‌پایان خشونت و انتقام را متوقف کند و به آشتی راه ببرد. بدین‌سان، داستان آنگولیمالا از مرزهای تاریخ و اسطوره فراتر رفته و به بیانیه‌ای اخلاقی و راهبردی برای دوران ما بدل می‌شود. مضامین اصلی کتاب را می‌توان چنین خلاصه کرد: تحول فردی از رهگذر شفقت، نقد چرخهٔ خشونت و انتقام، ضرورت بخشش و ادغام دوبارهٔ خطاکار در جامعه، و کاربرد این آموزه‌ها در جهان معاصر. افزون بر این، زندگی خود کومار از راهپیمایی صلح ۸۰۰۰ مایلی تا کنشگری زیست‌محیطی و آموزش فلسفهٔ عدم خشونت به کتاب بعدی شخصی و اصیل می‌بخشد. بازخوردها نشان‌دهندهٔ تأثیرگذاری اثر است: منتقدان معنویت و عمل آن را ستوده و آن را «تمثیلی تکان‌دهنده و به‌هنگام» نامیده‌اند. در پلتفرم‌هایی چون Goodreads، خوانندگان کتاب را «ساده اما عمیق» و «دعوتی ضروری برای بازاندیشی در مواجهه با دشمنی و خشونت» توصیف کرده‌اند.
در نهایت، «بودا و تروریست» نه فقط روایتی تاریخی-مذهبی، بلکه بیانیه‌ای اخلاقی است: دعوتی برای تأمل بر این پرسش که آیا می‌توانیم خشونت را با شفقت پاسخ دهیم و دشمن را بار دیگر به دایرهٔ انسانیت بازگردانیم.