کتاب محاصره لنینگراد:900 روز ترس و وحشت

کتاب دوجلدی «محاصره لنینگراد:900 روز ترس و وحشت»، نوشته‌ی دیوید ام گلانتز، یک تاریخ‌نگاری نظامی جامع و دقیق از یکی از طولانی‌ترین و مرگبارترین محاصره‌های تاریخ مدرن است. این اثر روایتی از نبردی است که سرنوشت جبهه‌ی شرقی جنگ جهانی دوم را رقم زد. گلانتز، که برای یک عمر فعالیت در زمینه‌ی تاریخ جنگ، برنده‌ی جایزه‌ی ساموئل الیوت موریسون شده، با پایبندی به اصول علمی و استفاده‌ی گسترده از اسناد نظامی شوروی که به تازگی از طبقه‌بندی خارج شده‌اند، روایتی کم تر گقته شده و دقیق از دیدگاه هر دو طرف درگیر ارائه می‌دهد.
نویسنده در پی بررسی این مسئله است که چرا محاصره‌ی لنینگراد این‌گونه پیش رفت و چرا تلاش‌های ارتش سرخ برای شکستن آن، بارها با شکست‌های فاجعه‌بار مواجه شد. در حالی که بسیاری از روایت‌های غربی، ارتش سرخ را به عنوان یک نیروی انسانی بی‌شکل و عظیم به تصویر می‌کشند، گلانتز به تحلیل تصمیمات فرماندهان، چالش‌های لجستیکی، و اشتباهات تاکتیکی هر دو ارتش آلمان و شوروی می‌پردازد. او در فصل‌هایی مانند «شهری در محاصره» و «دفاع از دریاچه‌ی لادوگا»، به خوبی نشان می‌دهد که محاصره، یک رویداد ایستا نبود، بلکه یک نبرد بی‌وقفه و پویا بود که در آن، هر دو طرف به طور مداوم در حال انطباق استراتژی‌های خود با شرایط متغیر میدان نبرد بودند.در حالی که پس‌زمینه‌ی تراژیک گرسنگی، مرگ و پروپاگاندایی که ساکنین را به آغوش مرگ می‌کشاند، هرگز از روایت غایب نیست و نویسنده بر بعد انسانی ماجرا آگاه است، تمرکز اصلی گلنتز بر ماشین جنگی است. جلد دوم کتاب، که فصل‌های هفتم تا دهم را در بر می‌گیرد، به تفصیل عملیات‌های تهاجمی متعدد و خونین شوروی برای «شکستن محاصره» را شرح می‌دهد؛ از جمله عملیات «ستاره‌ی قطبی» و نبردهای فاجعه‌بار در منطقه‌ی «سینیوینو». گلنتز نشان می‌دهد که چگونه رسیدن به پیروزی و پایان دادن به محاصره در ژانویه‌ی ۱۹۴۴، با پرداخت بهایی خونین به دست آمد، چرا که نیروهای آلمانی، حتی در حین عقب‌نشینی نیز دفاعی ماهرانه از خود به نمایش گذاشتند.این کتاب، با نقشه‌ها و تصاویر متعدد، به خواننده کمک می‌کند تا تصویری واضح‌تر از وقایع داشته باشد. «محاصره لنینگراد» یک منبع ضروری برای دانشجویان تاریخ، پژوهشگران جبهه‌ی شرقی و تمام کسانی است که می‌خواهند فراتر از وحشت، منطق نظامی بی‌رحمانه‌ای را درک کنند که ۹۰۰ روز این شهر را در چنگال مرگ نگه داشت.