اگر بگوییم توماس آکویناس بزرگترین فیلسوف مسیحی دوران قرونوسطی است، مبالغه نکردهایم. یکی اصلیترین کتب او، کتاب «علم کلام» است. پیتر کریفت با توجه به نیازها و دغدغههای معاصر فلسفی، از اثر حجیم «علم کلام» آکویناس، بخشهای مرتبط و فلسفی را گزینش کرده و آنها را به انگلیسی ترجمه نموده است که حاصلش کتاب «جامع علم کلام» شده است و به تازگی ترجمۀ آن به فارسی منتشر گردیده است. پیتر کریفت، استاد فلسفه و کلام مسیحی است. وی با برجسته کردن مسائل اساسی «علم کلام» و همچنین مطالب پیچیده قصد دارد تا خوانندۀ امروزی را با دانش و خرد فلسفی توماس آکویناس آشنا کند.
بهطور کلی کتاب به هفت بخش تقسیم شده است: بخش اول پارهای نوشتههای آکویناس در باب ماهیت علم کلام بهعنوان یک علم است؛ در بخش دوم کتاب به استدلالهای توماس برای اثبات وجود خدا پرداخته است؛ در بخش سوم کتاب گزیدهای از نوشتههای توماس در باب ماهیت خدا است، از قبیل بساطت، وحدت، مشیت، علم و دیگر صفات خداوند؛ بخش چهارم مربوط به آرای آکویناس راجعبه یکی از پرمناقشهترین مباحث قرونوسطی، یعنی جهانشناسی و خلقت است. در این بخش از کتاب نحوۀ خلقت و آفرینش و مسئلۀ شر بررسی میشود؛ بخش پنجم کتاب به نوشتههای آکویناس در باب انسانشناسی و رابطۀ نفس و بدن اختصاص دارد؛ بخش ششم راجعبه معرفتشناسی و علمالنفس آکویناس است و نوشتههای مربوط به نظریۀ خاص آکویناس در معرفتشناسی آورده شده است؛ بخش هفتم و آخر نیز مربوط به مطالب اخلاقی کتاب «علم کلام» است و شامل بررسی پرسشهای نظیر «سعادت چیست؟»، «فضیلت و رذیلت چیست و نسبت آنها با یکدیگر چگونه است؟» و نظریۀ ابداعی آکویناس یعنی «قانون طبیعی چیست؟» میباشد.
همانطور که گفته شد، از مزایای این کتاب وجود توضیحات روشنگر پیتر کریفت در پاورقیهای کتاب است. از دیگر مزایای این کتاب گزینش خاص از «علم کلام» آکویناس است که با توجه به پرسشهای فلسفی امروز انجام گردیده است. به گفتۀ خود کریفت، این کتاب «قرار است پلی بین فرهنگ قرونوسطی و مدرن و پلی بین خوانندگان مبتدی و متخصص باشد».
کتاب جامع علم کلام
ققنوس
قدیس توماس آکوئینی
