کتاب دیگری در اندرونی

کتاب «دیگری در اندرونی: واکاوی فضای جنسیتی» نوشته‌ی مرضیه بهرامی برومند، پژوهشی است درباره‌ی رابطه‌ی بین فضا و جنسیت در معماری سنتی ایران. تمرکز اصلی کتاب روی خانه‌های قاجاری، مخصوصا فضاهایی مثل اندرونی و بیرونی است. نویسنده سعی دارد نشان دهد چطور تقسیم‌بندی فضا در این خانه‌ها با مفاهیم اجتماعی و فرهنگی مربوط به جنسیت ارتباط داشته و چطور این ساختارهای فضایی باعث شکل‌گیری و تکرار نقش‌های جنسیتی خاص شده‌اند.
کتاب از چهار فصل تشکیل شده که هر کدام به یکی از جنبه‌های نظری یا تحلیلی موضوع می‌پردازند. فصل اول مفاهیم نظری را معرفی می‌کند. فصل دوم به مفهوم «دیگری» و درواقع جایگاه زن در ساختار اجتماعی می‌پردازد. فصل سوم تحلیل می‌کند که فضاهای معماری چطور می‌توانند جنسیتی شوند، و در نهایت فصل چهارم روی اندرونی به‌عنوان نمونه‌ای از فضای زنانه تمرکز دارد و نشان می‌دهد این فضا چطور بر تعریف زنانگی تأثیر گذاشته است.
در بخش‌هایی از کتاب، نویسنده از دیدگاه‌های نظریه‌پردازانی مثل فوکو و دوبووار استفاده کرده تا رابطه‌ی قدرت، دانش و فضا را تحلیل کند. او عنوان می‌کند که معماری به‌عنوان یک پدیده‌ی اجتماعی، به‌صورت ابزاری برای جداسازی جنسیتی عمل کرده و فضاهایی مثل اندرونی را به محل‌هایی برای کنترل اجتماعی زنان تبدیل کرده است. در عین حال، نشان داده می‌شود که این نوع تقسیم‌بندی هنوز هم، به شکل‌های مختلف، در ذهنیت فرهنگی و ساختارهای اجتماعی ادامه دارد.
در ادامه‌ی کتاب، به مسائل گسترده‌تری مثل مرز بین فضای عمومی و خصوصی پرداخته می‌شود. نویسنده بررسی می‌کند که چطور خانه به‌عنوان فضای زنانه، و فضای بیرون به‌عنوان حوزه‌ی مردانه تعریف شده و این تقسیم‌بندی چطور در تاریخ و فرهنگ ایران نهادینه شده است. در پایان هم، بحث‌هایی درباره‌ی امکان تغییر این فضاهای جنسیتی و نقش فمینیسم در به‌چالش‌کشیدن این ساختارها مطرح می‌شود.