کتاب شمس و طغرا

محمدباقر میرزا خسروی دولتداد یا محمد باقر میرزا دولتشاه، متخلص به خسروی (زاده: ۱۲۲۸ خورشیدی در کرمانشاه، درگذشت: ۱۲۹۸ خورشیدی در تهران)ادیب، نویسنده، شاعر ایرانی در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بود. وی یکی از پیشوایان نثر نو ادبی و نویسندهٔ نخستین رمان تاریخی در تاریخ ادبیات ایران محسوب می‌شود.
نخستین رمان تاریخی ایرانی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی (۱۳۲۷ هجری قمری) در سه جلد تحت عناوین شمس و طغرا، طغرل و هما و ماری ونیسی توسط محمد باقر میرزا خسروی نوشته شد. محمد باقر میرزا در سال ۱۲۶۶ قمری در کرمانشاهان به دنیا آمد. وی فرزند شاهزاده محمد رحیم میرزا بود که پسر محمد علی میرزای دولتشاه فرزند فتحعلی شاه قاجار محسوب می‌شد. تحصیلات خویش را در زادگاهش، شهر کرمانشاه آغاز نمود و در ادبیات عربی و فارسی و صرف و نحو و معانی و بیان و عروض و حکمت سرآمد شد. وی از آغاز جوانی علی‌رغم مخالفت پدر، به شعر و شاعری رغبت داشت و گاهی ابیاتی می‌سرود، تا اینکه حسینقلی سلطانی کلهر او را به سرودن شعر تشویق کرد و تخلص خسروی را برای وی انتخاب نمود.
علاءالدوله، حاکم کرمانشاه که شیفته اخلاق و معلومات خسروی شده بود، او را به دارالحکومه کرمانشاه دعوت کرد و به ریاست دارالانشاء منصوبش نمود. همچنین در اوایل سال ۱۳۱۹ هجری قمری، هنگامیکه علاءالدوله به ایالت فارس منتقل شد، خسروی را نیز با خود برد. بدین ترتیب وی مدتی در فارس اقامت گزید. بعدها وی سفری هم به کشور عراق نمود و چندی نیز در آنجا مأوا داشت و سپس به زادگاه خویش، شهر کرمانشاه بازگشت.
وی به استثنای همین اقامت‌های خویش در فارس و عراق عجم، و به جز اقامت اجباریش در سال‌های پایانی عمر در تهران (رجوع به بخش ذیل)، تقریباً تمام عمر خویش را در کرمانشاه به سر برد.