کتاب اسطوره و نماد در ادبیات و هنر

کتاب "اسطوره و نماد در ادبیات و هنر: گفت‌وگو با جلال ستاری" اثر ابوالقاسم اسماعیل‌پور مطلق و فروغ اولاد، مجموعه‌ای گفت‌وگوهای عمیق و منسجم با جلال ستاری، استاد برجسته اسطوره‌شناسی ایران است که توسط نشر چشمه منتشر شده است. این کتاب بخشی از مجموعه تخصصی «اسطوره و آیین» است و به شکل گفت‌وگو محور، دیدگاه‌های نوآورانه ستاری را درباره نقش اسطوره و نماد در ادبیات و هنر معاصر مطرح می‌کند. برخلاف بسیاری از اسطوره‌شناسان که بر اساطیر باستانی تمرکز می‌کنند، ستاری اسطوره‌ها را پدیده‌های زنده و جاری در زندگی روزمره و هنر می‌داند که باید فراتر از متن‌های تاریخی فهمیده شوند.
کتاب بر پایه گفت‌وگوهایی ضبط‌شده شکل گرفته که پس از ویرایش دقیق و با نظارت استاد ستاری ارائه شده‌اند. ساختار آن بر اساس موضوعات مرتبط تنظیم شده و ابتدا مفاهیم بنیادین اسطوره‌شناسی و نمادشناسی را با زبانی ساده و ملموس توضیح می‌دهد. سپس به بررسی نمونه‌های مشخص از ادبیات و فرهنگ ایرانی مانند داستان «لیلی و مجنون» و جشن باستانی شب یلدا می‌پردازد. ستاری جشن یلدا را نمونه‌ای از «اسطوره زنده» می‌داند که بازتاب اسطوره خورشید میترا است و هر سال به شکل آیین در جامعه تکرار می‌شود. دیدگاه اصلی جلال ستاری بر ماهیت نمادین و چندلایه اسطوره‌ها تأکید دارد که از ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوها سرچشمه می‌گیرند و با تأثیرپذیری از روانشناسی یونگ، اسطوره‌ها را به عنوان پلی میان تجربه فردی و آگاهی جمعی می‌بیند. او معتقد است اسطوره‌ها صرفا داستان‌های کهن نیستند بلکه باید در قالب زبان رمزگونه‌شان در ادبیات و هنر جاری باشند. سبک نوشتاری کتاب گفت‌وگو محور است و اگرچه زبان آن گفتاری است، ولی به واسطه ویراستاری دقیق، متنی منسجم و علمی ارائه می‌کند که برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به اسطوره‌شناسی و فرهنگ قابل استفاده و فهم است. این کتاب در حوزه اسطوره‌شناسی ایرانی جایگاهی ویژه دارد، زیرا به جای ارائه متون خشک و تحلیل‌گرایانه، امکان فهم زنده‌تر مفاهیم اسطوره‌ای را فراهم می‌آورد. اثر، مکمل آثار پیشین ستاری مانند «چهار سیمای اسطوره‌ای» و پژوهش‌های اسماعیل‌پور است و می‌تواند منبع ارزشمندی برای دانشجویان، پژوهشگران و هنرمندان علاقه‌مند به ارتباط اسطوره و خلاقیت هنری باشد.
در نهایت، "اسطوره و نماد در ادبیات و هنر" نشان می‌دهد اسطوره‌ها تنها میراثی تاریخی نیستند بلکه نیرویی پویا و جاری در فرهنگ و هنر امروز ایران‌اند و مطالعه آن برای درک عمیق‌تر زبان نمادین فرهنگ ایرانی ضروری است.