کتاب رکوئیم

کتاب «رکوئیم: یک توهم» نوشته‌ی آنتونیو تابوکی، داستانی است کوتاه و خیالی که در یک روز گرم تابستانی در لیسبون پایتخت پرتغال، اتفاق می‌افتد. راوی داستان که نامی ندارد اما به نظر می‌رسد خود نویسنده باشد، قرار ملاقاتی در ظهر یکشنبه با فردی دارد که هویت او تا پایان مبهم می‌ماند. وقتی زمان ملاقات فرا می‌رسد و کسی نمی‌آید، او شروع به پرسه‌زدن در شهر می‌کند. در طول این روز در خیابان‌ها، رستوران‌ها و کنار رودخانه، با آدم‌هایی گوناگون روبه‌رو می‌شود: مردمی از طبقات مختلف، چهره‌هایی از گذشته و حتی کسانی که دیگر در قید حیات نیستند. همه‌چیز در حالتی میان خواب و بیداری پیش می‌رود، طوری که معلوم نیست چه چیز واقعی است و چه چیز خیال.
در مسیر این پرسه، راوی به تدریج به گذشته‌ی خود و به حافظه‌ی جمعی پرتغال نزدیک‌تر می‌شود. هر دیدار بخشی از تاریخ، گم‌شدگی یا حسرتی قدیمی را زنده می‌کند؛ از گفت‌وگو با مردی که از دوران دیکتاتوری سالازار می‌گوید تا دیدار با زنی که یادآور عشقی ازدست‌رفته است. تابوکی از این ملاقات‌ها برای کاوش در مفهوم زمان، مرگ و هویت استفاده می‌کند. فضای کتاب حالتی از سکوت و انتظار دارد؛ گویی شهر در تب گرما و خاطره‌ای دور فرو رفته است و راوی در میان آن به دنبال معنایی برای حضور خود می‌گردد.
ملاقات وعده‌داده‌شده سرانجام اتفاق می‌افتد و گفت‌وگوی میان این دو درباره ادبیات، نوشتن و مرز میان زندگی و مرگ است. این بخش نه تنها گفت‌وگویی میان دو نویسنده، بلکه تلاشی است برای آشتی دادن خود با گذشته و درک معنای زوال. در این دیدار شهر، زمان و شخصیت‌ها درهم‌می‌آمیزند و لحظه‌ای شکل می‌گیرند که هم رویاست و هم واقعیت. تابوکی در «رکوئیم» ساختاری خطی به کار نمی‌برد؛ داستان بیشتر شبیه جریان آگاهی یا رویایی ممتد است که هر صحنه‌ی آن به‌صورت طبیعی به صحنه‌ی بعدی می‌لغزد.