انسان از هزاران سال پیش لحظهای از اندیشیدن به شادمانی و سعادت خویش باز نایستاده است. صدها سال پیش از میلاد مسیح، شاعران بابل و مصر باستان، شعرها در وصف کوششهای انسان برای رسیدن به آفتاب و گرمی و روشنایی آن میگفتند. شاعران روزگار باستان، و پیش از همه هزیود (هسیودس) با تصوری که از «عصر طلایی» داشت، کوشش برای دستیابی به سعادت را به عنوان اصل و ذات آدمی ستودهاند. ادبیات عصر رنسانس که به قول انگلس «طالب غولها و آفرینندهی غولهای ادبیات بود» - غولهایی با نیروی اندیشه، عاطفه و شخصیت برتر - سراسر از اندیشه‌ی آزادی فردی انسان برای دست یافتن به سعادت و کمال آکنده بود. سرانجام، نمایندگان بزرگ عصر روشنگری در فرانسهی سده‌ی هیجدهم در فلسفهی خویش نقشی بس بزرگ به نظریهی «انسان طبیعی» و کوششهایش برای شناخت ماهیت حقیقت و عدالت قائل بودند. مقالهی معروف ژان ژاک روسو به نام «آیا علم و هنر فایدهای به نوع بشر رساندهاند؟» که یکی از نخستین بیانیههای عصر روشنگری در فرانسه است با عباراتی آغاز میشود که درشبنامهها و سخنرانیهای دوران انقلابهای فرانسه و آمریکا بهخوبی انعکاس یافته است:
میراث ادبی آمریکا یکی از عوامل حیاتی در تکامل هنری این کشور است. سنت‌های فرهنگ و ادبیات آمریکا از دوران انقلاب آمریکا همچنان زنده مانده است. منتقدین معاصر آمریکایی در سده‌ی بیستم ضمن بحث دربارهی ماهیت ادبیات و فرهنگ ملی ایالات متحد آمریکا، گاهگاهی به عقاید محافظهکارانهی ادیبان گذشتهی دورونزدیک اشاره میکنند. به همین علت، به نظراتی که ازرا پاوند در بیانیهی ادبیاش به تاریخ ۱۹۳۸ دربارهی فرهنگ ملی اعلام کرد و بارها بهچاپ رسید، این همه اهمیت داده میشود. پاوند معتقد است فرهنگ ملی ایالات متحد آمریکا از سال ۱۷۷۰ تا سال ۱۸۶۱ وجود داشته و در جریان جنگ داخلی، آرام آرام از میان رفته است. او فرهنگ آمریکا را اصلا فرهنگی انگلیسی- فرانسوی میداند و معتقد است که همزمان با خشکیدن این چشمهی اروپایی، و پیدایش گرایشهای واقعگرایانه و دموکراتیک به دنبال جنگ داخلی، عمر فرهنگ ملی آمریکا به پایان رسید. معنی شکفتگی واقعگرایی در آثار والت ویتمن و مارک تواین از دیدگاه ازرا پاوند، مرگ ادبیات و فرهنگ آمریکاست؛ و به گمان او ازآن پس، نویسندگان آمریکایی چارهای جز مهاجرت به اروپا نداشتهاند؛ همچنان که او خودش به چنین مهاجرتی تن درداد: «پس از سقوط فرهنگ آمریکا، افراد مجبور شدند مهاجرت کنند تا بخشهای باقیماندهی فرهنگ آمریکا را از خطر نابودی برهانند.»
نگاه
محمدتقی فرامرزی
