کتاب فراتر از معجزه

کتاب «فراتر از معجزه» نوشته استیو دی شازر و ی، وانه دالن، یک منبع تخصصی برای درمانگران و روان‌شناسان است که به بررسی و شرح رویکرد درمانی "حل‌مسئله کوتاه‌مدت" یا SFBT می‌پردازد. این رویکرد به جای تمرکز بر مشکلات گذشته، بیشتر بر راه‌حل‌ها و منابع موجود در فرد مراجع و سیستم اجتماعی‌اش تأکید دارد. SFBT هدفش ایجاد تغییرات سریع و پایدار در زندگی مراجعان است و معمولا در جلسات کوتاه‌مدت (۴ تا ۸ جلسه) استفاده می‌شود.
کتاب ابتدا به معرفی SFBT و اصول پایه‌ای آن پرداخته و شازر توضیح می‌دهد که این رویکرد بر اساس مشاهدات بالینی و تجربیات عملی ساخته شده است نه نظریه‌های پیچیده. در این روش درمانگر از مراجع می‌خواهد که به جای تمرکز بر مشکلات، به راه‌حل‌ها و استثناهایی که در زندگی او وجود دارند فکر کند. این شیوه کمک می‌کند تا مراجعان به منابع درونی خود پی ببرند و از آن‌ها برای حل مسائل استفاده کنند. یکی از تکنیک‌های مهم در این روش، سوال معجزه است که به مراجعان کمک می‌کند تا آینده‌ای بدون مشکل را تجسم کنند و اهداف مشخصی برای تغییر ایجاد کنند.
کتاب همچنین به تکنیک‌های مختلفی که در SFBT به کار می‌رود، می‌پردازد. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به استفاده از مقیاس معجزه (برای اندازه‌گیری پیشرفت)، تمرکز بر استثناهای مشکلات و تحلیل رفتارها به جای تفکر ذهنی اشاره کرد. شازر با مثال‌های واقعی از جلسات درمانی نشان می‌دهد که چگونه این تکنیک‌ها می‌توانند به تغییرات پایدار و معنادار در زندگی مراجعان منجر شوند. در ویرایش دوم کتاب که در سال ۲۰۲۱ منتشر شده، برخی به‌روزرسانی‌ها و کاربردهای جدید، مانند درمان آنلاین یا استفاده از SFBT برای کودکان نیز گنجانده شده است.
یکی از جنبه‌های مهم کتاب این است که علاوه بر توضیح مفاهیم و تکنیک‌ها، به شیوه عملی استفاده از آن‌ها در جلسات درمانی نیز پرداخته شده است. شازر به‌ویژه تأکید دارد که SFBT به طور خاص برای درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و PTSD مفید است. از آنجا که این روش رویکردی کوتاه‌مدت و عملی دارد، می‌تواند راه‌حلی موثر و اقتصادی برای بسیاری از مراجعان باشد.