کتاب اصول مشروطه خواهی

از همان زمان که اولین اشخاص از نژاد بشر تصمیم به زندگی در کنار یکدیگر و به صورت دسته‌جمعی گرفتند و به متابعت از برخی هنجارها و قوانین واحد تن دادند و پس از مدتی، هنگامی که تصمیم به برقراری یک دولت و حکومت مرکزی گرفتند که به شکل مشترک به تمامی مردم جامعه حکومت کند، اندیشه سیاسی شروع به شکل‌گیری کرد. منظور از این عبارت توصیف انواع مختلف از دولت و روابط آن‌ها با مردم جامعه و خصوصا پاسخ به این سوال بنیادین و اساسی که کدام یک از انواع دولت برای حکومت بر مردم نسبت به سایر آن‌ها دارای معایب کمتر و مزایای بیشتر است. از زمان پیدایش اندیشه فلسفی و تفکر نظام‌مند تا به امروز اندیشمندان مختلف در رابطه با این موضوع آرای گوناگونی را مطرح کردند و به این سوال پاسخ های متنوعی داده‌اند. متفکرانی چون افلاطون، ارسطو، ابن خلدون، خواجه نصیرالدین توسی، نیکولو ماکیاولی، تامس هابز، جان لاک و بسیاری از متفکران نامدار دیگر بر اساس مفاهیمی همچون فضیلت، قدرت، امنیت، مالکیت، برابری، آزادی، سود و... به تفکر و نظریه‌پردازی در این این حوزه پرداخته‌اند. همچنین در طول تاریخ، در یک رابطه متقابل میان نظریات این اندیشمندان و عواملی و رویدادهایی که در اطراف آن‌ها رخ می‌دهد، اشکال گوناگون و متعدد از دولت‌ها با شیوه‌های مختلف حکومت همچون نظام‌های مونارشی (سلطنت طلبی)، اریستوکراتیک، شورایی، دموکراتیک و... در صورت ها و انواع مختلف (مانند دموکراسی مستقیم و دموکراسی پارلمانی) در نقاط مختلف جهان مستقر شدند. چیزی که در تمامی این نمونه‌های تاریخی، علی رغم تمامی تفاوت‌هایشان با یکدیگر، مشترک است، این حقیقت است که همه آن‌ها بر پایه یکسری اصول بنا شده‌اند که در ابتدا باعث شکل‌گیری آن‌ها شده و در ادامه بقای آن‌ها به رعایت این اصول وابسته است. کتاب «اصول مشروطه‌خواهی» اثر نیک ویلیام باربر، استاد دانشگاه آکسفورد، و ترجمه هنری ملکمی، به اصولی که نهادهای دولت را می سازند پرداخته و چگونگی سازماندهی ارکان دولت توسط این اصول را بیان می‌کند. وی در این کتاب بر سه اصل حاکمیت، تفکیک قوا و حکومت قانون تمرکز کرده و علاوه بر آنکه آن‌ها را در یکدیگر در هم تنیده می‌داند، معتقد است دولت‌ها برای دوام آوردن در گذر زمان باید تا حدودی به چنین اصولی احترام بگذارند. این کتاب،از جهت مباحث و مسائل حیاتی و اساسی که مطرح می‌کند، می‌تواند برای علاقه‌مندان به حوزه علوم سیاسی و اجتماعی بسیار جذاب و لذت‌بخش باشد.