در «لیلیت: حوای نخستین»، نویسنده، زیگموند هورویتس، به بررسی یکی از مرموزترین چهرههای اساطیر یهودی، لیلیت، میپردازد. لیلیت که اغلب به عنوان همسر اول آدم شناخته میشود، در طول تاریخ در هالهای از راز و تفسیرهای نادرست قرار داشته است. هورویتس با استناد به متون باستانی و فولکلور، روایات سنتی درباره زنانگی، جنسیت و خلقت را به چالش میکشد و لیلیت را بهعنوان شخصیتی قدرتمند و سرکش معرفی میکند.
هدف این کتاب بازپسگیری داستان لیلیت از سایه تفاسیر پدرسالارانه و ارائه دیدگاهی تازه از نقش او در افسانههای باغ عدن است. هورویتس لیلیت را نهتنها بهعنوان یک شخصیت شیطانی، بلکه بهعنوان نمادی از استقلال و قدرت معرفی میکند. او با تکیه بر منابع متنوع، از جمله نوشتههای تلمودی، متون کابالیستی و نظریههای فمینیستی، روایتی غنی و پیچیده از اهمیت لیلیت را در بافت باورهای باستانی و تفاسیر مدرن میبافد. نویسنده همچنین بررسی میکند که چگونه لیلیت در طول زمان درک شده است، از یک اغواگر خطرناک تا زنی که در جستوجوی خودمختاری و هویت است. هورویتس به عوامل فرهنگی و تاریخی که این تفاسیر را شکل دادهاند، میپردازد و توضیح میدهد که چگونه نگرشهای اجتماعی نسبت به زنان و نقشهای آنها بر تصویر لیلیت تأثیر گذاشته است. مبارزه برای هویت و عاملیت در دنیایی که ارزشهای پدرسالارانه بر آن حاکم است، یکی از موضوعات اصلی «لیلیت: حوای نخستین» است. هورویتس شباهتهایی را بین رد تسلیمشدن توسط لیلیت و تلاشهای جنبش فمینیستی معاصر برای برابری ترسیم میکند و بر اهمیت درک لیلیت بهعنوان شخصیتی پیچیده که چالشها و آرزوهای زنان در طول تاریخ را تجسم میبخشد، تأکید میکند. مفهوم دوگانگی در روایات خلقت نیز موضوع قابل توجه دیگری است. کتاب داستان لیلیت را با داستان حوا مقایسه میکند و بحثی ظریف درباره ماهیت روابط، پویایی قدرت و این ایده که معنای زنبودن در جامعهای مردمحور چه معنایی دارد، ارائه میدهد. هورویتس خوانندگان را تشویق میکند تا در مورد پیامدهای این افسانهها بر نقشهای جنسیتی معاصر و نبرد مداوم برای حقوق زنان تأمل کنند.
«لیلیت: حوای نخستین» یک بررسی جذاب و قابلتأمل از شخصیتی است که مدتها در روایتهای مذهبی و فرهنگی به حاشیه رانده شده است. هورویتس با بازگویی داستان لیلیت، خوانندگان را به تجدیدنظر در اهمیت تاریخی و نمادین این شخصیت دعوت میکند. این کتاب بهعنوان یادآوری قانعکنندهای از لزوم به چالش کشیدن روایتهای سنتی و پذیرش ماهیت چندوجهی تجربیات زنان مطرح میشود. از این منظر، لیلیت بهعنوان نمادی قدرتمند از سرپیچی و توانمندسازی ظاهر میشود و نسل جدیدی را الهام میبخشد تا داستانهای خود را بازیابند و هویت خود را اثبات کنند.
کتاب لیلیت: حوای نخستین