حمید سمندریان کارگردان تئاتر و مترجم برخی از متون کلاسیک ادبیات نمایشی در سال ۱۳۱۰ در تهران متولد شدشروع فعالیت تئاتریش در حین تحصیل در دوره متوسطه بود او در کلاس های تئاتر و هنرپیشگی استادان حسین خیرخواه، شباویز و نصرت کریمی شرکت و تحصیل کرد. این کلاس ها زیر نظر استاد عبدالحسین نوشین اداره می شد. حمید سمندریان همچنین ویلون می نواخت و از شاگردان محمود ذوالفنون ،برادر بزرگتر زنده یاد جلال ذوالفنون بود.وی پس از اتمام دوره دبیرستان به اروپا سفر کرد و در آلمان دوره مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند اما بعد از آن به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ وارد شد برخورد با تئاتر آن قدر برایش جذاب بود که مجالی برای موسیقی نمی گذاشت و شاید برای همیشه از موسیقی خداحافظی کرد.او طی شش سال به صورت آکادمیک تحت آموزش ادوارد مارکس که یکی از استادان برجسته تئاتر بود اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری را آموخت و همزمان در آلمان به صورت حرفه ای مشغول به کار شد.وی پس از پایان این دوره به دعوت اداره هنرهای نمایشی دراماتیک اداره کل هنرهای زیبای کشور به ایران برگشت و به سرعت نمایشنامه دوزخ یا دربسته اثر ژان پل سارتر را در تالار نوبنیاد همین اداره به روی صحنه آورد، ضمنا با همکاری دکتر مهدی فروغ به تاسیس هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک که وابسته به هنرهای زیبای کل کشور بود دست زد.حمید سمندریان در سال های پیش از انقلاب، سال ۱۳۴۲ گروه تئاتری منسجمی به نام گروه هنری پاسارگاد تشکیل داد که افراد گروه عبارت اند از: پرویز پورحسینی، سعید پورصمیمی، پری صابری، اسماعیل محرابی، جمشید مشایخی، پرویز کاردان، محمد حفاظی، منوچهر فرید، ثریا قاسمی، اسماعیل شنگله، مهدی فخیم زاده و …سمندریان برخی از مهمترین متون نمایشی از نویسندگان شاخص ادبیات نمایشی غرب همانند فردریش دورنمات،برتولت برشت،آنتوان چخوف، اوژن یونسکو،آرتور میلر، ماکس فریش،ژان آنوی،تنسی ویلیامز،ژان پل سارتر،هنریک ایبسن را ترجمه و سپس خود کارگردانی کرد . از این منظر باید او را یکی از کارگردانان شاخص تئاتر در تاریخ تئاتر ایران به شمار آورد که سهمی جدی در آشنایی مردم و علاقه مندان تئاتر و نمایش با متون و آثار کلاسیک و برجسته تاریخ تئاتر جهان به شمار آورد.سمندریان تجربه ای هم در حیطه سینما داشت و فیلم تمام وسوسه های زمین را در سال های اولیه دهه شضت کارگردانی کرد،اما دیگر به سمت سینما نیامد،اگرچه همسرش ،هما روستا از جمله بازیگران شاخص تئاتر و سینما بود و برای برخی از فیلم ها جایزه سیمرغ بهترین بازیگری زن را هم دریافت کرد.سمندریان بامداد روز 22 تیرماه 1391 درگذشت، در حالی که قرار بود نمایش گالیله اثر برتولت برشت را به روی صحنه ببرد.
