کتاب راست افراطی امروز

کتاب «راست افراطی امروز» اثر کاس موود، که نخستین‌بار در سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات پولیتی منتشر شد، یکی از مهم‌ترین مونوگرافی‌های معاصر در حوزه علوم سیاسی و سیاست تطبیقی است. این اثر نگاهی دقیق و مستند به پدیده‌ی بازگشت و عادی‌سازی سیاست‌های راست افراطی در دموکراسی‌های قرن بیست و یکم دارد. موود که از شناخته‌شده‌ترین پژوهشگران در زمینه پوپولیسم و افراط‌گرایی است، با قلمی روشن و تحلیلی، به بررسی این می‌پردازد که چگونه ایده‌هایی که پس از جنگ جهانی دوم به حاشیه رانده شده بودند، اکنون دوباره به صحنه بازگشته و حتی در بسیاری از موارد به جریانات اصلی سیاست نفوذ کرده‌اند. کتاب در چند فصل ساختاریافته به تاریخچه، ایدئولوژی، سازمان، علل و پیامدهای راست افراطی می‌پردازد. موود ابتدا چهار موج سیاست راست افراطی پس از ۱۹۴۵ را توضیح می‌دهد: از نئوفاشیسم اولیه تا پوپولیسم راست‌گرا و جنبش‌های رادیکال، و در نهایت ظهور «موج چهارم» پس از سال ۲۰۰۰. سپس، وی بنیان‌های فکری و ایدئولوژیک این جریان‌ها را تحلیل می‌کند؛ باورهایی همچون بومی‌گرایی، ضدیت با مهاجران، مخالفت با تنوع و کثرت‌گرایی لیبرال، و گرایش‌های اقتدارگرایانه که هسته اصلی گفتمان راست افراطی را می‌سازند. علاوه بر این، ماد با دقت به سازمان‌یافتگی این جریان‌ها، نقش رهبران کاریزماتیک، تاکتیک‌های انتخاباتی و ابزارهای رسانه‌ای جدید به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این عناصر در خدمت تقویت قدرت و جذب توده‌ها قرار گرفته‌اند. یکی از نقاط قوت کتاب، وضوح مفهومی آن است. ماد با حساسیت علمی بالا، میان اصطلاحات پرکاربردی مانند «راست رادیکال» و «راست افراطی» تفاوت می‌گذارد و از این طریق از ابهام‌های معمول در بحث عمومی می‌کاهد. او همچنین با نگاهی تطبیقی و جهانی، نمونه‌هایی از اروپا، ایالات متحده، آمریکای لاتین و هند ارائه می‌دهد و بدین ترتیب خواننده را از یک چارچوب صرفا اروپامحور فراتر می‌برد. ماد در فصل پایانی مجموعه‌ای از «دوازده تز درباره موج چهارم» ارائه می‌کند که همچون یک نقشه‌راه تحلیلی، ویژگی‌های عصر کنونی راست افراطی را خلاصه می‌کند. با وجود این، کتاب محدودیت‌هایی هم دارد. از آنجا که در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است، تحولات پس از ۲۰۲۰ از جمله پیامدهای همه‌گیری کووید-۱۹ یا تغییرات سریع در سیاست آمریکا و اروپا در آن بازتاب نیافته‌اند. برخی منتقدان نیز بر این باورند که پیشنهادهای ماد برای مقابله با راست افراطی، هرچند بر پایه تقویت دموکراسی لیبرال و جامعه مدنی محکم است، اما بیش از حد کلی و هنجاری به نظر می‌رسد و کمتر به برنامه‌های عملی و اجرایی می‌پردازد. با‌‌این‌حال، ارزش اصلی کتاب در توانایی آن برای روشن کردن سازوکارهای عادی‌سازی ایده‌های راست افراطی است؛ فرآیندی که به موجب آن احزابی که روزی در حاشیه قرار داشتند، اکنون می‌توانند بر دستور کار سیاسی اثرگذار باشند و حتی آن را تعیین کنند. این اثر نه‌تنها برای پژوهشگران و دانشجویان علوم سیاسی ضروری است، بلکه برای خوانندگان عمومی علاقه‌مند به سیاست و همچنین سیاست‌گذاران که در جست‌وجوی درک بهتر چالش‌های کنونی دموکراسی‌ها هستند، منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.
در مجموع، «راست افراطی امروز» را می‌توان اثری فشرده، روشن و به‌موقع دانست که با ترکیب تحلیل تاریخی، مفهومی و تطبیقی، تصویری جامع از چگونگی احیای راست افراطی در دوران معاصر ارائه می‌دهد. اگرچه ماد نسخه‌ای نهایی برای مهار این روند ارائه نمی‌دهد، اما کتاب او به‌وضوح اهمیت پرسش و آگاهی از این پدیده را برجسته می‌سازد و نشان می‌دهد چرا درک علمی آن برای بقای دموکراسی‌های لیبرال حیاتی است.