کتاب بانوی بازار

کتاب «بانوی بازار» نوشته‌ی استیفان ای. جونز-راجرز که در سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات دانشگاه ییل منتشر شد، یکی از مهم‌ترین و تکان‌دهنده‌ترین مطالعات معاصر درباره برده‌داری در جنوب آمریکا است؛ پژوهشی تاریخی در ژانر غیرداستانی که با تکیه بر منابع آرشیوی، شهادت‌های دست اول و اسناد حقوقی، نقش زنان سفیدپوست را در اقتصاد برده‌داری بازخوانی می‌کند و افسانه‌ی دیرپای «بی‌گناهی جنسیتی» آنان را به چالش می‌کشد. جونز-راجرز با رویکردی صبورانه و بی‌امان، نشان می‌دهد که زنان سفیدپوست نه تنها شاهدان منفعل نظام برده‌داری نبودند بلکه در بسیاری موارد مدیران، سرمایه‌گذاران و مالکانی فعال و حسابگر بودند؛ افرادی که بردگان را به‌عنوان دارایی قابل خریدوفروش، منبع درآمد و ابزار قدرت اجتماعی می‌دیدند. او با جمع‌آوری شواهدی از وصیت‌نامه‌ها، سوابق دادگاه، قبوض فروش، اسناد سرشماری و به‌ویژه مصاحبه‌های پروژه نویسندگان فدرال، جزئیات چگونگی تملک، مدیریت و استثمار بردگان توسط زنان را بازسازی می‌کند و نشان می‌دهد که مالکیت برده برای بسیاری از آنان نه یک امتیاز حاشیه‌ای، بلکه عنصر مرکزی استقلال اقتصادی‌شان بوده است. روایت کتاب آشکار می‌کند که دختران سفیدپوست از همان سنین پایین با منطق مالکیت انسانی اجتماعی می‌شدند: برده‌ها را به‌عنوان هدیه دریافت می‌کردند، در ارث می‌بردند و حتی پیش از ازدواج بر آن‌ها کنترل قانونی داشتند. برخلاف تصور رایج که آموزه‌های حقوقی آن دوره را مانعی برای قدرت اقتصادی زنان می‌داند، جونز-راجرز نشان می‌دهد که زنان با استفاده از قراردادهای پیش از ازدواج، امانت‌ها و وصیت‌نامه‌ها، ابزارهای پیچیده‌ای برای حفظ کنترل مستقل بر بردگان در اختیار داشتند و اغلب حتی در برابر ادعاهای شوهران خود مقاومت می‌کردند. این کتاب همچنین با صداقت و سخت‌گیری پژوهشی روشن می‌کند که این مالکیت چگونه اعمال می‌شد: انضباط خشونت‌آمیز، مجازات بدنی، و در مواردی استثمار جنسی بخشی از سازوکار قدرت زنان سفیدپوست بر بردگان بوده است. یکی از دستاوردهای مهم پژوهش، پیگیری واکنش زنان سفیدپوست به دوران آزادی است: برخی از آنان برای حفظ کنترل اقتصادی خود به دادگاه‌ها متوسل شدند و برخی دیگر از قراردادهای کار و ساختارهای حقوقی تازه‌تأسیس بهره بردند تا عملا شکل‌های جدیدی از سلطه را اعمال کنند. اهمیت کتاب در این است که عاملیت اقتصادی زنان را در مرکز قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه جنسیت، خشونت و سرمایه‌داری برده‌دارانه در هم تنیده بودند. جونز-راجرز در برابر روایت‌های سانتی‌مانتال درباره «بانوی جنوبی» می‌ایستد و چهره زنانی را تصویر می‌کند که به‌طور فعال در استثمار انسانی مشارکت داشته‌اند. قدرت کار او در اتکا به منابع اولیه و بازگرداندن صدای بردگان سابق به متن تاریخ نهفته است، هرچند کتاب به دلیل ماهیت کیفی‌اش شاید نتواند تصویری آماری از میزان مشارکت زنان در سراسر جنوب ارائه دهد. با این حال، این محدودیت کوچک از ارزش مداخله تاریخ‌نگارانه کتاب نمی‌کاهد. در نهایت، «بانوی بازار» بازبینی ضروری و جسورانه‌ای از تاریخ برده‌داری است؛ اثری که نشان می‌دهد زنان سفیدپوست نه حاشیه‌نشین، بلکه بازیگران اقتصادی و صاحبان قدرتی بودند که نهاد برده‌داری بر تصمیم‌ها و منافع آنان استوار بود. جونز-راجرز به خواننده یادآوری می‌کند که فهم گذشته بدون مواجهه با این واقعیت ناراحت‌کننده ممکن نیست و تاریخ جنسیت و برده‌داری باید از نو بر پایه حقیقتی روشن‌تر و عریان‌تر نوشته شود.