کتاب حکومت انتخابی

کتاب «حکومت انتخابی» یک رساله‌ی سیاسی تأثیرگذار و مهم است که توسط جان استوارت میل، فیلسوف و اقتصاددان مشهور انگلیسی، در سال 1861 منتشر شد. میل در این اثر به بررسی اصول و کاربردهای دولت، به عنوان نماینده‌ی مردم، می‌پردازد. میل چنین شکلی از دولت را شکل ایده‌آل حکومت معرفی می‌کند. به عبارت دیگر این رساله، بررسی جامعی از نمایندگی سیاسی است که نشان‌دهنده‌ی‌ تعهد عمیق میل به لیبرال دموکراسی و حفظ آزادی فردی است. میل کتابش را با بحث در مورد ماهیت دولت نمایندگی یا پارلمانی و مزایای آن نسبت به سایر اشکال حکومت آغاز می کند. او استدلال می‌کند که نهادهای نمایندگی بهترین وسیله‌اند برای اطمینان از اینکه اقدامات دولت منعکس‌کننده منافع و ارزش‌های مردم است. به همین جهت میل بر اهمیت مشارکت سیاسی و بحث‌های عمومی تأکید می‌کند و پیشنهاد می‌کند که نقش اصلی نهادهای نمایندگی قانون‌گذاری نیست، بلکه وظیفه‌ی اصلی آن‌ها ایفای نقش انجمن‌هایی برای بحث عمومی‌اند و به‌عنوان دیده‌بانی بر دولت عمل می‌کنند.
اولین ایده‌ی قابل‌توجه ارائه‌شده توسط میل در این کتاب، تمایز بین کارکردهای «واقعی» نهادهای نمایندگی و کارکردهای غیرواقعی است که بهتر است به بخش‌های تخصصی واگذار شوند. او معتقد است که در حالی که نمایندگان منتخب مردم باید اهداف سیاسی را تعیین کنند و از پاسخگویی دولت به مردم اطمینان حاصل کنند، کار فنی و تخصصی تدوین قانون و اجرای سیاست‌های عمومی باید توسط کارشناسان و عاملان مخصوص خود انجام شود و نه نمایندگان مردم. میل سپس یک شرایط اجتماعی امکانی را شرح می‌دهد که در آن دولت نماینده، ممکن است کارایی مناسب را نداشته باشد، مانند جوامعی که آموزش و پروش مناسب یا مشارکت مدنی تأثیرگذار ندارند. میل سپس به کارکردهای نهادهای نمایندگی می‌پردازد و نقش آن‌ها را در بیان اراده‌ی مردم، بررسی قدرت اجرایی دولت و ترویج بحث عمومی، مورد تفحص خود قرار می دهد. وی از گسترش حق رأی و بهبود سیستم‌های انتخاباتی، برای تضمین نمایندگی عادلانه‌تر و البته دقیق‌تر مردم، حمایت می‌کند. قابل ذکر است که نظریه‌های سیاسی میل با مسائل سیاسی زمان او، مانند اصلاح حق رای، حکومت استعماری و ساختار دولت‌های فدرال در این اثر بسیار مرتبط است. با این حال این کتاب امروزه نیز می تواند مفید و مورد توجه باشد، چراکه به مسائلی در تئوری و عمل دموکراتیک پرداخته و بینش‌هایی را در مورد چالش‌ها و پتانسیل‌های دموکراسی نمایندگی ارائه کرده است که امروزه نیز ما با آن‌ها درگیریم.