کتاب ادبیات گوتیک خاورمیانه

کتاب «ادبیات گوتیک خاورمیانه: مدرنیته‌های شبح‌وار و گذشته‌ی بی‌قرار»؛ ویرایش‌شده توسط کارن گرومبرگ نخستین مجموعه‌ای است که به بررسی تجلیات سبک گوتیک در ادبیات عربی، عبری، فارسی و ترکی می‌پردازد و از سنتی فراملی در این حوزه دفاع می‌کند؛ سنتی که در آن ارواح مدرنیته در قالب روایی، فرهنگی و سیاسی تازه‌ای ظاهر می‌شوند. این اثر پیشگامانه، که توسط کارن گرومبرگ ویرایش شده شده است، مرزهای مطالعات گوتیک اروپامحور را پشت سر می‌گذارد و گوتیک را در بافت‌ خاورمیانه‌ای و شمال آفریقایی از نو تعریف می‌کند. ساختار کتاب در سه بخش سامان یافته است: بخش اول، «ردیابی گوتیک در ادبیات خاورمیانه»، مقالاتی چون تحلیل فرانکنشتاین در بغداد توسط جیکوب برمن و بررسی گوتیک ایرانی از مایکل بیرد را شامل می‌شود؛ جستارهایی که نشان می‌دهند چگونه استعاره‌های گوتیک برای روایت خشونت، ترور و تروما در منطقه به کار گرفته شده‌اند. بخش دوم، «مدرنیته‌های طیف‌وار»، بر ادبیات عبری و عثمانی تمرکز دارد و نقش گوتیک را در میانجی‌گری عاطفی ملیت‌های مدرن بررسی می‌کند. بخش سوم، «خشونت، فاجعه، تروما»، تحلیل‌هایی مانند ایده «مرگ‌آفرینی بیابان» اثر ابراهیم ال‌گوبلی را ارائه می‌دهد که پیوند میان زیباشناسی گوتیک و فروپاشی محیط‌زیست و جنگ را روشن می‌کند. آنچه این مقالات را به‌هم پیوند می‌دهد، رویکردی انتقادی به گوتیک غرب‌محور است: نویسندگان به‌جای تقلید یا ترجمه‌ی صرف، نشان می‌دهند چگونه روایت‌های بومی، عناصر گوتیک را بازآفرینی و بومی‌سازی می‌کنند. کتاب از این منظر «تلاشی پیشگامانه» شناخته شده که گوتیک را به جغرافیاها، زبان‌ها و بافت‌های تازه‌ای می‌کشاند. درون‌مایه‌ی اصلی کتاب، نوشتن درباره‌ی تسخیرشدگی‌هاست - تسخیر زمین، خون، ایدئولوژی - که بستری فراهم می‌کند برای بازتاب مبارزات با هویت، میراث استعمار، ملی‌گرایی، جهانی‌شدن و بحران اقلیم. "ادبیات گوتیک خاورمیانه" ادبیات را به عنوان میدان حافظه‌های زنده و مقاومت‌های پنهان در برابر فراموشی، از طریق داستان‌هایی از تبعید، خشونت دولتی و سلب مالکیت بازخوانی می‌کند. این کتاب نه صرفا نظریه‌ای فشرده است و نه مجموعه‌ای پراکنده از مقالات؛ بلکه میان تخیل انتقادی و تحلیل تاریخی تعادلی نادر می‌آفریند. گوتیک در اینجا به‌مثابه لنزی است برای دیدن مدرنیته‌هایی که گذشته را پشت سر نمی‌گذارند، بلکه همچون اشباحی سرکش، بازمی‌گردند و حسابرسی طلب می‌کنند.
در نهایت، "ادبیات گوتیک خاورمیانه" هم دعوتی است و هم چالشی: برای بازاندیشی سبک گوتیک از منظر زبان‌ها، تاریخ‌ها و بحران‌های منطقه‌ای. کتابی که سبک ادبی گوتیک را از حاشیه به مرکز بازمی‌گرداند - نه تنها به عنوان فرم، بلکه به عنوان نیرویی برای افشای زخم‌های پنهان دوران معاصر.